Gevangen in het verpleeghuis

Voor veel mensen is een opname in het verpleeghuis een angst of schrikbeeld waar ze liever niet over nadenken, laat staan mee geconfronteerd worden. Helaas is een tijdelijke of blijvende verpleeghuisopname soms niet te voorkomen. In de tijd dat ik als maatschappelijk werker in een ziekenhuis werkte, heb ik vele zieke mensen en hun naasten begeleid naar een (revalidatie)opname in een verpleeghuis. Doordat ik werkzaam was voor een neurologieafdeling ging het vooral om mensen die getroffen waren door een hersenbloeding of herseninfarct. Of de patiënt na een revalidatieperiode weer huiswaarts kon gaan of moest blijven wonen in het betreffende verpleeghuis of een ander zorginstelling, kon op voorhand niet altijd goed worden ingeschat. Voor ‘voorkeur’ is geen plaats Jaren geleden mochten patiënten nog wachten op een verpleeghuis van ‘voorkeur’. Dat wachten duurde soms maanden. Tegenwoordig is dit al lang niet meer zo. Zodra een patiënt medisch voor de ziekenhuisspecialist is ‘uitbehandeld’ en een verpleeghuisindicatie* heeft, moet deze zo spoedig mogelijk naar een verpleeghuis -waar plaats is- worden overgeplaatst. Ik kan u verzekeren dat dit niet altijd het verpleeghuis van voorkeur is. Voor sommige lezers van deze blog is dit mogelijk niets nieuws. Zij zullen misschien denken (hoe schrijnend ook), ‘Dan verhuist de patiënt toch naar het verpleeghuis van voorkeur zodra daar plaats is?’ Maar nu komt het. Verpleeghuis weigerde vertrek van vrouw Recent weigerde in Zeeland een verpleeghuis een 80-jarige vrouw te laten vertrekken. Deze vrouw was in het verpleeghuis opgenomen nadat zij twee jaar geleden een hersenbloeding had doorgemaakt. Omdat de vrouw vond dat zij ondraaglijk en uitzichtloos leed, vroeg zij vorig jaar via haar zoon (die haar wettelijk vertegenwoordiger was) om euthanasie bij de arts van het verpleeghuis. Aan de inwilliging van dit verzoek wilde het verpleeghuis niet meewerken. Het verpleeghuis voerde aan dat de vrouw niet wilsbekwaam was (één van de voorwaarden voor euthanasie). Vervolgens stapte de vrouw naar de Levenseindekliniek waar twee artsen en een psychiater onafhankelijk van elkaar oordeelden dat de vrouw -ondanks cognitieve problemen- wilsbekwaam was ten aanzien van haar euthanasiewens. Toen de vrouw het verpleeghuis wilde verlaten om in een andere omgeving de euthanasie te laten uitvoeren, weigerde de directeur van het verpleeghuis mee te werken aan de opzegging van de behandelovereenkomst van de vrouw met het verpleeghuis vanwege de wilsonbekwaamheid van de vrouw ten aanzien van haar opzegging van de zorgovereenkomst en ter bescherming van de vrouw. Hierop stapte de vrouw naar de voorzieningenrechter in Middelburg om in kort geding af te dwingen dat het verpleeghuis haar vertrek niet zou tegengaan. Oordeel rechtbank: verpleeghuis moet vrouw laten gaan De rechter stelde op 15 april 2015 de vrouw in het gelijk; Het verpleeghuis moest de vrouw laten vertrekken omdat door het verpleeghuis onvoldoende was aangetoond dat de vrouw wilsonbekwaam was (ten aanzien van haar euthanasieverzoek en de daarmee gepaard gaande opzegging van de behandelovereenkomst). In een executie-kort geding dat hierop werd gestart door het verpleeghuis oordeelde de rechtbank Utrecht dat het vonnis van de rechtbank Middelburg ten uitvoer kon worden gelegd. Kort daarop is de vrouw overleden. Hoewel dit natuurlijk een zeer trieste zaak is, juich ik de uitspraak van beide rechters van harte toe. Iemand is wilsbekwaam tot het tegendeel blijkt. Dit betekent dat een verpleeghuis de opzegging van een behandelovereenkomst door (of namens) één van zijn bewoners c.q. revalidanten dient te respecteren, ook als zij het niet eens is met de motieven voor die opzegging. *Voor een verpleeghuisopname moet geldige indicatie zijn afgegeven door het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ).