Op 19 december 2017 was het precies één jaar geleden dat het Uniform Herstelkader Rentederivaten MKB in werking trad. Gisteren beschreef ik de complexe gevolgen van de
coulancevergoeding en de daarmee gepaard gaande vertraging in de afwikkeling van de rentederivatendossiers. Vandaag komt de beperkte toegang van de Geschillencommissie aan bod.
De Geschillencommissie
Het Herstelkader voorziet in een aantal gevallen in de mogelijkheid voor de mkb-klant (die een aanbod heeft gekregen van de bank) om zich te kunnen wenden tot een onafhankelijke Geschillencommissie MKB-rentederivaten. Deze mogelijkheid staat open indien een mkb’er zich in bepaalde aspecten van het aanbod niet kan vinden. Indien de mkb’er zijn geschilpunt aan de Geschillencommissie wil voorleggen, schrijft het Herstelkader voor dat het aanbod tot herstel eerst dient te worden aanvaard. De uitkomst van het bindend advies heeft alleen nog invloed op de punten waarover het bindend advies is gevraagd.
Beperkte toegang Geschillencommissie
De gang naar de Geschillencommissie staat open in slechts vier gevallen.
De eerste twee gevallen zien er zakelijk samengevat op toe, dat de bank onjuiste bedragen (leningen of rekening-courantverhoudingen) onder de swap heeft geschoven. Het is de vraag of dit in de praktijk vaak een issue zal zijn. Ik vraag mij af waarom uitgerekend deze punten wel aan de Geschillencommissie kunnen worden voorgelegd en veel andere geschilpunten niet.
Het derde geschilpunt dat kan worden voorgelegd is de situatie dat een herstel van een overhedge wordt aangeboden dat volgens de klant niet het resultaat heeft dat de klant bij het aangaan van de lening of het rentederivaat voor ogen had. Deze zin zult u wellicht niet begrijpen, maar dat ligt dan niet aan u. Ook ik tast in het duister wat hier wordt bedoeld. Hoe kan een Derivatencommissie objectief beoordelen wat de mkb-klant pak ‘m beet tien jaar geleden voor ogen had ?
Het vierde punt is wel relevant voor alle mkb’ers. Daarom besteed ik hier even apart aandacht aan.
Vierde punt: uitsluiting of beperking coulancevergoeding indien swap vereist
Soms wilden banken alleen een lening verstrekken als het renterisico was afgedekt door een swap. Veelal werd dit dan met zoveel woorden in de leningsdocumentatie gesteld. Als de bank deze eis (zwart op wit) stelde, dan kan de klant geen aanspraak maken op een coulancevergoeding. Indien de bank bijvoorbeeld eiste dat 60% van de lening werd afgedekt door een swap, dan kan de klant nog 40% van de coulancevergoeding claimen. Als hierover tussen de mkb’er en de bank discussie ontstaat, dan kan dit geschilpunt worden voorgelegd aan de Geschillencommissie. Ook dat is een verwonderlijk gegeven. Het Herstelkader stelt immers als voorwaarde dat de bank alleen maar een beroep op haar kredietbeleid kan doen (lees: de eis tot het beperken van het risico van een rentestijging) indien dat zwart op wit staat.
Hoe kan dan op dit punt discussie ontstaan? De bank heeft iets zwart op wit of niet. Daarmee lijkt op voorhand ieder mogelijk geschil op dit vierde punt uitgesloten. Mijn conclusie: er is geen enkele logica te ontdekken in de (zeer beperkte) gevallen die aan de Geschillencommissie kunnen worden voorgelegd.
Essentieel geschilpunt niet opgenomen
Naar mijn mening is zelfs nagelaten om een zeer essentieel geschilpunt aan de bevoegdheid van de Derivatencommissie te onderwerpen. Ik doel daarbij met name op klanten die de toegang tot het Herstelkader wordt geweigerd. Dit gebeurt dan veelal op grond van de conclusie van de bank dat een klant als professioneel moet worden beschouwd. Hierover kan veel discussie ontstaan, omdat de vermeende professionaliteit ook kan samenhangen met de groepsstructuur van een bedrijf. Uiteindelijk is de mening van de bank dan beslissend. Diens oordeel (professioneel of niet, dus wel of niet worden toegelaten tot het Herstelkader) is aan de bank voorbehouden en kan niet worden getoetst door de Geschillencommissie. Mijns inziens een absoluut gemiste kans. Dit vraagstuk had naar mijn mening nu juist aan de Geschillencommissie voorgelegd moeten kunnen worden.
Resumé
Ik begrijp dat van een Geschillencommissie niet mag worden verwacht, dat zij het risico loopt geconfronteerd te worden met een beoordeling van de 19.000 dossiers die al een keer ‘herbeoordeeld’ zijn. De taak waarmee de Geschillencommissie nu wordt opgezadeld is echter op zijn minst gezegd ‘vrij ongestructureerd’. Op essentiële geschilpunten komt haar geen bevoegdheid toe. De klant moet het dan toch maar weer bij de gewone rechter uitzoeken.
Fotocredits: Jacob Lund / Fotolia
