Kort uitstel inwerkingtreding Omgevingswet: nieuwe datum in mei bekend

Op 1 april 2020 heeft minister Stientje van Veldhoven voor Milieu en Wonen een brief aan de Eerste en Tweede Kamer geschreven over de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Zij schrijft dat inwerkingtreding op 1 januari 2021 niet meer haalbaar is. De verwachting was dat zij pas in juni een brief zou verzenden of inwerkingtreding met de jaarwisseling haalbaar is. In de brief staat dat zij in overleg met onder meer de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) de nieuwe datum bepaalt. De VNG heeft vervolgens op 9 april 2020 een nieuwsbericht uitgebracht, waarin staat dat de nieuwe datum vermoedelijk in mei bekend is.

De Omgevingswet

Samen met de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) zorgt de Omgevingswet voor de grootste wijziging in de bouwregelgeving ooit. De Omgevingswet is sowieso de grootste wetswijziging van de afgelopen honderd jaar. In zoverre is het niet vreemd dat de inwerkingtreding vertraging oploopt.

In de Omgevingswet gaan 26 wetten op. Het gehele omgevingsrecht gaat op de schop. Zo knipt de Omgevingswet de omgevingsvergunning voor bouwen in twee delen: de omgevingsvergunning voor de (technische) bouwactiviteit en de omgevingsvergunning voor de omgevingsplanactiviteit.

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen

Minister Ollongren heeft in een bestuursakkoord met de VNG afgesproken dat de Wkb tegelijkertijd met de Omgevingswet in werking treedt.

De Wkb geeft een invulling aan de omgevingsvergunning voor de (technische) bouwactiviteit. De gemeente toetst niet meer bij vergunningverlening aan bouwtechnische voorschriften. Daarom verdwijnt de vergunningplicht en komt daarvoor een meldingsplicht in de plaats. Een private kwaliteitsborger toetst of het gerealiseerde bouwwerk aan de bouwtechnische voorschriften voldoet. Zonder zijn positieve verklaring mag de gemeente de ingebruikname tegenhouden. Ook bevat de Wkb wijzigingen in het Burgerlijk Wetboek. Zo verdwijnt de verborgen gebreken regeling en is sprake van een aanscherping van de waarschuwingsplicht van de aannemer.

De brief van de minister

Minister Van Veldhoven schrijft dat sprake is van uitstel en geen afstel. Zij stelt dat mede vanwege het coronavirus het niet mogelijk is om op 1 januari 2021 van start te gaan. Een andere reden die zij noemt, is minstens zo belangrijk. De ICT-infrastructuur is niet gereed. Zonder corona zou mijns inziens de jaarwisseling vanwege de ICT vermoedelijk ook niet worden gehaald. Niet vreemd overigens. Hoewel de minister terecht schrijft dat alle aanvullingsregelgeving bij de Omgevingswet bijna gereed is, moge duidelijk zijn dat de ICT niet voltooid kan worden, voordat de regelgeving helemaal klaar is.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Het nieuwbericht van de VNG is eigenlijk interessanter dan die van de minister Van Veldhoven. De VNG schrijft namelijk dat de nieuwe datum van inwerkingtreding vermoedelijk in mei bekend wordt gemaakt. Na overleg met de minister geeft de VNG aan dat het gaat om een kort uitstel: ‘Het streven is om het uitstel zo kort mogelijk te houden, maar om uiteraard wel tot een realistische nieuwe datum voor de inwerkingtreding te komen.’ Daarnaast herhaalt de VNG dat het streven is de Wkb tegelijkertijd met de Omgevingswet in werking te laten treden.

Tot slot

Grote wetswijzigingen treden meestal in werking op 1 januari of 1 juli. Het zou daarom niet verrassend zijn als in mei de minister zal aangeven dat de nieuwe inwerkingtreding is op 1 januari 2022. Dit betekent dat snel veel nieuwe regelgeving op de private bouwbedrijven en de overheid afkomt. Beide zullen hun interne processen moeten afstemmen op de zeer grote wetswijzigingen. Zelfs als de vergunningaanvraag nog wordt ingediend voorafgaand aan de nieuwe regelgeving, zijn de gevolgen er nu al. Een deel van de wijzigingen in het Burgerlijk Wetboek door het Wkb heeft geen overgangsrecht. Met andere woorden, voor contracten die nu worden gesloten, zal de Wkb gevolgen hebben.