Belangrijk voor regresnemers (zorgverzekeraars): Verhaalsimmuniteit geldt niet voor ingeleende collega

Een zorgverzekeraar kan de door haar gedane uitkeringen verhalen als iemand anders aansprakelijk is voor het voorval waaruit de kosten voortvloeien. Wel kent de wet een aantal beperkingen. Een zorgverzekeraar mag o.a. geen verhaal halen op de aansprakelijke partij als deze een collega van het letselschade slachtoffer is. Een collega heeft namelijk verhaalsimmuniteit. Maar wat is een collega? Het gerechtshof en de Hoge Raad oordelen verschillend.

Eenzijdig ongeval en twee “collega’s”

(A) reed met de auto van zijn collega (B) tegen een betonnen pilaar van een brug. (B) raakte als inzittende zwaar gewond. Zowel (A) als (B) werkte bij hetzelfde bestratingsbedrijf. (A) als uitzendkracht en (B) in vaste dienst. (A) is aansprakelijk voor de schade van (B) die door het ongeval is ontstaan. De zorgverzekeraar van (B) heeft de ziektekosten van (B) betaald en wenst deze verhalen op de aansprakelijke partij. De WAM-verzekeraar van (A) wordt door de zorgverzekeraar van (B) aansprakelijk gesteld voor de uitkeringen die zij aan (B) heeft gedaan in verband met het ongeval.

Subrogatie en het collegaverweer

De zorgverzekeraar subrogeert in de rechten van zijn verzekerde op grond van art. 7:962 lid 1 BW. Het gevolg hiervan is dat de verzekeraar haar kosten kan proberen te verhalen op de aansprakelijke partij, de veroorzaker van het ongeval (A). Bij het verhalen van de uitkeringen loopt de zorgverzekeraar wel aan tegen een aantal wettelijke beperkingen van zijn verhaalsrecht. Onder andere is geen verhaal mogelijk op de werkgever en een collega van de verzekerde. Een belangrijke reden voor deze verhaalsimmuniteit is dat de relatie tussen een letselschade slachtoffer en de werkgever en/of collega niet mag worden verstoord. Een verhaalsprocedure zou de relaties onderling op de werkvloer ongewenst onder druk kunnen zetten. Maar wanneer is sprake van een “collega”? Kan daar alleen van worden gesproken als de collega’s formeel gezien bij dezelfde werkgever in dienst zijn? Of ook als zij materieel (feitelijk) voor dezelfde werkgever werken maar een ander soort contract hebben?

Rechtbank en gerechtshof versus de Hoge Raad

De rechtbank en het gerechtshof oordeelden dat er geen verschil gemaakt kan worden tussen een collega in (vaste) dienst waarop verhaal wordt gehaald en een collega met een uitzendovereenkomst. Oftewel een ingeleende werknemer. De arbeidsmarkt in Nederland kenmerkt zich namelijk juist door de grote diversiteit in arbeidsrelaties. Denk hierbij aan uitzendkrachten, detachering, zzp-ers versus een contract voor onbepaalde/bepaalde tijd. De zorgverzekeraar had in deze zaak aangevoerd dat het collegaverweer gepasseerd moest worden. Er bestond namelijk geen formele arbeidsverhouding tussen (A) en de werkgever van (B), het letselschadeslachtoffer. (A) werkte namelijk op grond van een uitzendovereenkomst en had strikt genomen geen formele arbeidsrelatie met dezelfde werkgever. Zowel de rechtbank als het gerechtshof gingen niet mee in deze redenering van de zorgverzekeraar. Het collegaverweer geldt ook in het geval van een ingeleende collega. Een verhaalsprocedure zou namelijk op dezelfde wijze ongewenst de arbeidsverhoudingen kunnen verstoren. De Hoge Raad oordeelde anders. De verhaalsimmuniteit geldt niet voor de ingeleende uitzendkracht. De wet geeft namelijk expliciet aan welke categorieën van personen immuun zijn voor verhaal. Deze lijst heeft een limitatief karakter. Hieruit leidt de Hoge Raad af dat de verhaalsimmuniteit alleen geldt ten aanzien van een kleine en duidelijk afgebakende groep. Dat de arbeidsrelatie tussen een werknemer in vaste dienst en met een uitzendovereenkomst ook kan worden verstoord, is onvoldoende reden om deze uitzendkrachten ook onder de verhaalsimmuniteit te brengen. De relatie tussen een werknemer en werkgever op grond van een (formele) arbeidsovereenkomst heeft namelijk een ander karakter dan tussen een werknemer en werkgever op grond van een uitzendovereenkomst. Veel ondernemingen kiezen er namelijk juist voor om personeel in te lenen (uitzend, detachering, zzp-er), omdat zij geen duurzame relatie willen met het personeel. Daarom worden deze collega’s volgens de Hoge Raad ook niet op een lijn geplaatst met collega’s die een (formele) arbeidsovereenkomst hebben met dezelfde werkgever.

Zorgverzekeraar heeft ruimere verhaalsmogelijkheden

Deze uitspraak geeft een zorgverzekeraar dan ook een ruimere verhaalsmogelijkheid dan werd aangenomen. Indien de aansprakelijke partij een ingeleende werknemer is, kan de zorgverzekeraar daarop gewoon verhaal halen. Zij wordt dan niet gehinderd door de verhaalsimmuniteiten zoals in de wet bepaald. Alleen indien sprake is van een formele relatie met dezelfde werkgever in de zin van art. 7:610 BW geldt de verhaalsimmuniteit.