HELPDESK AK

Hulp bij vragen m.b.t. het coronavirus

Beste klanten en relaties,

Alle maatregelen ter voorkoming van verspreiding van het coronavirus hebben grote impact. Wij kunnen ons voorstellen dat u de nodige vragen heeft. Voor al uw vragen, of als u gewoon even wilt sparren over hoe nu verder, hebben wij een gratis helpdesk ingericht. Het team van AK staat voor u klaar en staat u graag bij in deze onzekere tijden.

Neem contact op met 076 502 20 80.

Onze receptioniste verbindt u graag door met ons team!

Aantekening op strafblad vanwege Corona

Wist u dat degene die in de “Coronatijd” handelt in strijd met de noodverordening een boete riskeert? Deze boetes kunnen oplopen tot meer dan € 100,00. Wat niet iedereen zich realiseert is dat zo’n boete een strafbeschikking is. Dit houdt in dat je een aantekening op je strafblad krijgt. De gevolgen van een corona boete zijn dus fors!

Een aantekening op je strafblad zorgt ervoor dat je geen positieve verklaring omtrent gedrag ontvangt van de gemeente als je zo’n verklaring bijvoorbeeld nodig hebt voor het aanvaarden van een nieuwe baan.

Het lijkt erop dat het boete beleid naar aanleiding van de noodverordening meer gevolgen heeft dan ook de overheid heeft voorzien. Op dit moment zijn er al diverse rechtszaken gestart om opheldering hierover te krijgen.

Mocht u vragen hebben over een opgelegde boete, belt u dan zeker voor advies!

Corona vakantiedagen

Meest gestelde vragen en antwoorden ondernemingsrecht:

Staat het mij als bestuurder vrij om te bepalen wie ik betaal?

Ja, ook in tijden dat het financieel slechter gaat met een rechtspersoon, staat het een bestuurder vrij om naar eigen inzicht te bepalen welke schuldeisers worden voldaan. Toch zijn er situaties denkbaar waarbij selectief betalen kan leiden tot persoonlijke aansprakelijkheid van een bestuurder.

Voor meer informatie over selectief betalen zie de blog Bestuurdersaansprakelijkheid bij selectief betalen.

Hoe zit het met bestuurdersaansprakelijkheid bij selectief betalen?

Selectief betalen leidt niet automatisch tot persoonlijke aansprakelijkheid van een bestuurder. De vrijheid om te bepalen aan wie een rechtspersoon betaalt, wordt wel beperkter wanneer een faillissement onafwendbaar is en de rechtspersoon over onvoldoende middelen beschikt om al haar schuldeisers te voldoen. Datzelfde geldt als de bestuurder onder die omstandigheden vorderingen van bepaalde partijen met voorrang voldoet en daarbij bovendien een persoonlijk belang heeft.

Het uitgangspunt in het ondernemingsrecht is dat niet de bestuurder, maar de rechtspersoon aansprakelijk is voor de door de rechtspersoon aangegane verplichtingen. Hetzelfde geldt met betrekking tot schade die door de rechtspersoon wordt veroorzaakt wanneer de verplichtingen niet worden nagekomen. Onder omstandigheden kan de bestuurder, naast rechtspersoon, (persoonlijk) aansprakelijkheid zijn.

Voor meer informatie over selectief betalen zie de blog Bestuurdersaansprakelijkheid bij selectief betalen.

Kan ik dividend uitkeren?

Ja, zolang het eigen vermogen van de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid maar groter is dan de wettelijke en/of statutaire reserves, kan worden overgaan tot het uitkering van dividend.

Lees hier meer informatie over dividenduitkering.

Kan ik als bestuurder een dividenduitkering tegenhouden?

Ja, een dividenduitkering kan niet plaatsvinden zonder goedkeuring van het bestuur. Zo kan u als bestuurder goedkeuring weigeren als u weet of redelijkerwijs voorziet dat de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid na de dividenduitkering niet meer aan haar lopende (betalings)verplichtingen kan voldoen. Daarvan zal in ieder geval sprake zijn als de continuïteit van de BV als gevolg van de dividenduitkering in gevaar zou komen.

Verslechtert de financiële situatie van de BV, nadat goedkeuring is verleend, maar voordat het tot een dividenduitkering is gekomen, dan dient het bestuur opnieuw te beoordelen of de BV onder die gewijzigde omstandigheden in staat zal zijn om aan haar lopende (betalings)verplichtingen te voldoen. Heeft u de goedkeuring al verleend, maar is het nog niet tot een dividenduitkering gekomen, dan kan u gelet op de financiële situatie besluiten om de goedkeuring in te trekken.

Lees meer informatie over dividenduitkering in het blog.

Wat zijn de gevolgen van onverantwoorde dividenduitkering?

Vindt met instemming van de bestuurders een onverantwoorde uitkering plaats, dan zijn zij tegenover de BV persoonlijk aansprakelijk voor het tekort dat door de dividenduitkering is ontstaan.

Naast de bestuurders is ook degene die de uitkering ontving terwijl hij wist of redelijkerwijs kon voorzien dat de BV na de uitkering in de financiële problemen zou komen, tegenover de BV gehouden tot terugbetaling van de dividenduitkering. Ook aandeelhouders kunnen dus gehouden zijn om een onverantwoorde dividenduitkering terug te betalen.

Tot slot kan een curator bij een faillissement terugbetaling vorderen van het tekort dat door de dividenduitkering is ontstaan.

Wil je meer informatie over dividenduitkering? Lees dan het blog.

Meest gestelde vragen en antwoorden AVG:

Ik wil graag thuiswerken. Waar moet ik op letten?

Vanuit de AVG-wetgeving dient u met name rekening te houden met de beveiliging. Er wordt aangeraden om zoveel mogelijk in een beveiligde thuiswerkomgeving te werken. Als het even kan, is het verstandig om op de server van uw organisatie in te loggen en daarbij de apparatuur te gebruiken die u van uw organisatie heeft gekregen.

Verder dient u voorzichtig te zijn met het uitwisselen van vertrouwelijke (bedrijfs)informatie en/of bijzondere persoonsgegevens. Onder die laatste categorie vallen gegevens zoals medische gegevens, politieke opvattingen en/of levensovertuiging.

Hoe zorg ik voor een beveiligde thuiswerkomgeving?

Gebruik ook thuis zoveel mogelijk de software die binnen uw organisatie wordt gebruikt.

Zorg er daarnaast voor dat uw thuisnetwerk goed is beveiligd. Maak gebruik van een sterk wachtwoord om uw internetverbinding te beveiligen. Denk daarbij aan een wachtwoord met zowel hoofdletters, kleine letters, cijfers als leestekens.

U dient voorzichtig te zijn met het gebruik van gratis diensten. De kans is aanwezig dat deze diensten gratis zijn, juist omdat ze op de achtergrond de gegevens verzamelen en gebruiken voor bijvoorbeeld marketingdoeleinden. Vooral als het gaat om vertrouwelijke (bedrijfs)informatie en/of bijzondere persoonsgegevens, kunt u deze gratis diensten beter mijden. In dat geval is het verstandiger om met collega’s te bellen.

Indien u gegevens van kantoor naar uw thuiswerkplek verplaatst, dient u eveneens stil te staan bij de beveiliging. Wat papieren documenten betreft, is het verstandiger deze op kantoor in te scannen, op de server van uw organisatie te plaatsen en deze vervolgens thuis digitaal te raadplegen. Op die manier wordt voorkomen dat papieren documenten gaan rondslingeren. Indien u gegevens, en meer in het bijzonder vertrouwelijke (bedrijfs)informatie en/of bijzondere persoonsgegevens, op een USB-stick plaatst, dient u deze USB-stick te versleutelen.

Is (video)chatten toegestaan?

Dat is toegestaan. Ook daarbij is het advies om zoveel mogelijk de software te gebruiken die uw organisatie daarvoor ter beschikking stelt. Gebruik echter bij voorkeur de veilige, communicatiemiddelen, temeer indien het een gesprek is waarin vertrouwelijke (bedrijfs) informatie en/of bijzondere persoonsgegevens worden besproken. Op de eerste plaats wordt aangeraden voor dergelijke gesprekken de telefoon te gebruiken.

Indien het toch noodzakelijk is om een videoconferentie te houden of te videobellen, wees dan voorzichtig met gratis diensten die voor privégebruik prima geschikt zijn, maar voor zakelijke aangelegenheden minder geschikt zijn. Zorginstellingen zullen wellicht software hebben die voldoet aan de strenge beveiligingseisen, omdat zij vertrouwelijke gesprekken moeten kunnen voeren met hun patiënten. Bij andere organisaties is het maar zeer de vraag of de software, en meer in het bijzonder de beveiliging daarvan, voldoet.

Indien u gebruik maakt van chatdiensten, kan het verstandig zijn om aan het einde van het gesprek de historie te wissen. Verder is het verstandig om te controleren of de desbetreffende app de berichten versleuteld verstuurd.

Wat zijn de mogelijke gevolgen van slechte beveiliging?

Indien persoonsgegevens worden gelekt, omdat de beveiliging van de door u gebruikte software niet op orde was, is dat een datalek. Uw organisatie dient dit incident (lees: het datalek) te vermelden in haar register van verwerkingsactiviteiten en dient hiervan (mogelijk) melding te maken bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Uw organisatie riskeert in dat geval mogelijke sancties van deze toezichthouder.

In geval uw organisatie een ‘verwerker’ is geldt hetzelfde, maar is de kans groot dat uw organisatie daarnaast uit hoofde van de verplicht met haar gesloten verwerkingsovereenkomst een boete verschuldigd is als gevolg van het datalek.

Meest gestelde vragen en antwoorden huurrecht:

Mijn huurder betaalt niet meer en beroept zich op een gebrek, wat nu?

De corona-crisis heeft een enorme impact op huurders, zeker in bijvoorbeeld de horeca. Voorlopig kunnen de corona-maatregelen die getroffen zijn nog niet worden gekwalificeerd als een gebrek in de zin van art. 7:204 BW. Er is nog geen rechtspraak over. Het lastige bij het beantwoorden van de kwalificatie als gebrek is de clausulering. Enerzijds worden in het wetsartikel omstandigheden als gebrek aangemerkt: omstandigheden die niet aan de huurder toe te rekenen zijn waardoor de zaak aan de huurder niet het genot kan verschaffen. Anderzijds is in veel contracten huurprijsverlaging wegens een gebrek of tekortkoming uitgesloten, tenzij deze zeer ernstig is. Of iets als zeer ernstig is aan te merken, valt weer alleen per geval te bepalen. In de context van de corona-crises is dit nog niet door rechters bepaald.

Mijn huurder vordert een vergoeding in verband met verplichte sluiting, kan hij daar aanspraak op maken?

In de meeste contracten die in Nederland gelden (ROZ-overeenkomsten) leidt een verplichte sluiting van overheidswege niet tot een vordering, omdat deze in de Algemene Bepalingen is uitgesloten. Uiteraard kunnen wel tussen partijen andere regelingen zijn afgesproken.

Mijn huurder vordert een vergoeding in verband met sluiting op eigen initiatief, kan hij daar aanspraak op maken?

Schade als gevolg van sluiting op eigen initiatief is in de regel voor rekening van huurder, daar economische risico’s in beginsel voor de huurder zijn. Rechtspraak zal echter uitsluitsel moeten bieden, omdat via de weg van bredere normen als de redelijkheid en billijkheid en het goed huurder/verhuurderschap uitzonderingen niet ondenkbaar zijn. Bovendien is het mogelijk dat partijen in hun overeenkomst specifieke afspraken hebben gemaakt over bijvoorbeeld overmachtssituaties.

Mijn huurder wil om tafel om afspraken te herzien die het mogelijk maken voor hem om zijn of haar onderneming voort te zetten, moet ik hier gehoor aan geven?

Nee. Normaal gezien vallen economische omstandigheden onder de risicosfeer van de huurder/ondernemer. Uiteraard is mediation een manier voor beide partijen om de situatie het hoofd te bieden. Zowel huurder als verhuurder zijn meestal op enige wijze economisch gezien slachtoffer van deze crisis.

Kan ik bij mijn verhuurder aankloppen voor steun om deze crisis het hoofd te bieden?

Juridisch gezien – heeft u een vordering? – valt daar nog geen antwoord op te geven. Vooralsnog zijn er steunmaatregelen via de overheid die u als ondernemer sowieso zou kunnen – en misschien moeten – aanspreken. De noodfondsen zijn daar immers voor bedoelt. Mediation kan ook hier een oplossing bieden.

Is er voor huurders in juridische zin sprake van een overmachtssituatie of op onvoorziene omstandigheden waar zij een beroep op kunnen doen?

Het is nog te vroeg om daar een oordeel over te vormen omdat rechters dat nog niet hebben gedaan. Het is niet ondenkbaar dat in sommige gevallen een overmachtssituatie aan de orde is. Dat oordeel is erg afhankelijk van het individuele geval. Een beroep op onvoorziene omstandigheden teneinde de overeenkomst te wijzigen is in theorie mogelijk bij alle huurovereenkomsten die voor aanvang van de coronacrisis zijn gesloten. Deze omstandigheden moeten alleen wel dermate ernstig zijn dat ongewijzigde instandhouding niet kan worden verwacht. Daarover bestaan nog geen rechterlijke beslissingen.

Meeste gestelde vragen en antwoorden aanbestedingsrecht:

Moeten aanbestedende diensten de termijnen voor het indienen van aanmeldingen/inschrijvingen verlengen?

Nee, dit is geen verplichting maar aanbestedende diensten worden blijkens de site van PIANOo wel opgeroepen om dit (ruimhartig) te doen. Als aanbestedende diensten de termijn voor inschrijving willen verruimen, moeten zij dat in geval van een Europese of nationale aanbestedingsprocedure doen door de aankondiging te rectificeren en hierin aan te geven tot hoelang de aanmeldings-/ inschrijvingstermijn wordt verruimd.

Als inschrijvers i.v.m. het coronavirus de termijn voor het aanmelden of inschrijven op een aanbesteding niet halen, kunnen zij tijdens de Nota van Inlichtingen vragen om de inschrijftermijn te verlengen maar ze kunnen dit ook buiten de Nota van Inlichtingen om doen. Let hierbij wel op dat alleen contact wordt opgenomen met de contactpersoon die staat vermeld in de aanbestedingsstukken omdat vaak in de aanbestedingsstukken staat dat als een andere persoon dan de contact persoon wordt benaderd, dit tot uitsluiting van de procedure leidt.

Kunnen aanbestedende diensten opdrachten i.v.m. het coronavirus onderhands (lees: 1 op 1 gunnen) en onder welke voorwaarden?

In geval van Europese aanbestedingen (drempelbedrag € 214.000 voor provincies, gemeenten en waterschappen) voor bijvoorbeeld leveringen/diensten voor de gezondheidszorg kan gebruik worden gemaakt van de dwingende spoedprocedure zoals opgenomen in artikel 2.32 lid 1 c van de Aanbestedingswet.

De voorwaarden zijn: dat de aanbestedende dienst moet motiveren waarom de levering of dienst zo snel moet worden ingekocht dat gunning van de opdracht zonder aankondiging (lees: 1 op 1) moet plaatsvinden en dat de versnelde procedure uit artikel 2.74 van de Aanbestedingswet (waarbij een Europese aankondiging van de opdracht plaatsvindt en de inschrijvingstermijn tot 15 dagen wordt verkort) niet snel genoeg is.

Een goede motivering is van belang omdat anders de overeenkomst binnen uiterlijk 6 maanden kan worden vernietigd omdat anders een Europese aankondiging ten onrechte achterwege is gebleven.

Intrekken van de inschrijving omdat door het coronavirus niet kan worden geleverd?

De inschrijving op een aanbesteding is een onherroepelijk aanbod hetgeen betekent dat dit niet kan worden ingetrokken. Als de aanbestedende dienst de opdracht gunt, moet de inschrijver leveren wat hij heeft aangeboden.

Meeste gestelde vragen en antwoorden werkgever en werknemer:

Gelden de arboregels nu werknemers vanwege het coronavirus gedwongen thuiswerken?

Een werkgever moet zorgen dat een werknemer geen lichamelijke of psychische schade oploopt tijdens de uitvoering van zijn werk. Dit geldt voor werk op alle werkplekken, of dit nu een kantoor, ziekenhuis, werkplaats of de thuiswerkplek betreft.

Als werkgever moet je er dus ook in deze situatie zo veel als mogelijk voor zorgen dat de werknemer thuis een ergonomisch ingerichte werkplek heeft. Je moet zoveel als mogelijk middelen en faciliteiten verstrekken die de werknemer nodig heeft om zijn werk te doen. Tref daarnaast maatregelen en geef aanwijzingen zodat een werknemer op een gezonde manier thuis kan werken. Zorg er ook voor dat de thuiswerkers op de hoogte zijn van richtlijnen voor arbeids- en rusttijden.

Wat zijn nu de arbo-problemen waar werknemers mogelijk tegenaan lopen? Thuiswerken zorgt ervoor dat werk en privé snel door elkaar heen lopen. In deze bijzondere situatie komt daarbij dat veel werknemers moeten multitasken: zij moeten ook hun kinderen opvangen en thuisonderwijs verzorgen. Werknemers kunnen eenvoudig overbelast raken, ook omdat de werktijden niet duidelijk afgebakend zijn. Sommige werknemers gaan overcompenseren: ze werken voortdurend door om te laten zien dat ze thuis echt hard aan het werk zijn.

Het is daarom allereerst van belang om het werk nu zo in te richten dat mensen aan hun taken kunnen voldoen. Het heeft bijvoorbeeld geen zin om prestaties van mensen te verlangen die nu praktisch niet haalbaar zijn. Maak heldere afspraken over de output die geleverd moet worden.

Het is daarnaast raadzaam om werknemers tips te geven hoe zij werk en privé nu kunnen ‘scheiden’. Geef aan welke werktijden in deze situatie kunnen worden aangehouden. Benadruk dat het belangrijk is om voldoende pauze te nemen. Geef tips hoe je gedurende de dag voldoende beweegt, maar ook hoe je het werk op een goede manier afsluit.

Veel werknemers zijn nu genoodzaakt om hun werk online te doen. In de Arbowet zijn regels gesteld voor beeldschermwerk. Wat zijn die regels?

Als werkgever moet je zorgen dat een werknemer het beeldschermwerk op gezette tijden afwisselt met ander werk of een pauze. Benadruk bij werknemers daarom de volgende richtlijnen:

wissel beeldschermwerk zoveel als mogelijk af met andere taken (of neem pauze);

werk bij intensief computergebruik niet langer dan 4 uur per dag achter een beeldscherm;

Laat werknemers daarnaast gebruik maken van pauzesoftware, zodat er niet ongemerkt te lang achtereen doorgewerkt kan worden.

Zorg verder (waar mogelijk) voor een beeldscherm dat niet vastzit aan een toetsenbord. Laat werknemers zoveel als mogelijk werken op een verstelbare stoel en/of tafel of geef richtlijnen mee hoe je RSI kunt voorkomen.

Moet de werkgever de inrichting van de tijdelijke thuiswerkplek vergoeden?

In artikel 44 van de Arbeidsomstandighedenwet is vastgelegd dat de werkgever de kosten die hij maakt om te voldoen aan arbowetgeving niet bij werknemers in rekening mag brengen. De kosten om bijvoorbeeld de thuiswerkplek ergonomisch in te richten komen dus voor rekening van de werkgever.

Het is daarom belangrijk om schriftelijk vast te leggen dat het thuiswerken een tijdelijke situatie betreft en wordt ingesteld vanwege de buitengewone situatie (de bestrijding van het coronavirus, wegens het verzoek van de overheid). Daarnaast is het van belang af te spreken welke faciliteiten de werkgever verzorgt en welke kosten de werknemer (gedeeltelijk) vergoed krijgt als deze zelf middelen aanschaft of bepaalde kosten maakt in verband met arbo-eisen. Let wel op, als een werknemer zelf heeft verzocht om thuis te werken op grond van de Wet flexibel werken ​dan kan de werkgever dit thuiswerken niet zomaar intrekken.

Voor de werkruimte thuis zijn verschillende fiscaal gunstige regels ​​​​​​van toepassing. Bekijk ook of faciliteiten tijdelijk uitgeleend kunnen worden. De apparatuur en het meubilair die in het bedrijf staan worden nu toch niet gebruikt. Leg in dat geval vast dat een middel in bruikleen wordt gesteld.

Heeft een medewerker die vast zit op een vakantieadres recht op doorbetaling van zijn loon?

De werknemer zit vanwege de maatregelen omtrent het coronavirus vast in het land waar hij met vakantie is. Bij het niet verrichten van werkzaamheden geldt sinds kort geen arbeid, wel loon, tenzij het niet verrichten van arbeid voor rekening van de werknemer moet komen. Het risico is daarmee richting de werkgever verschoven. Voorheen stond als hoofdregel in de wet: geen arbeid, geen loon, tenzij (…).

De huidige hoofdregel betekent dat als een werknemer geen arbeid kan verrichten het salaris in beginsel moet worden doorbetaald. Als het niet kunnen verrichten van de arbeid door de schuld van de werknemer komt, mag je als werkgever de salarisbetaling stopzetten. Indien een werknemer op vakantie is gegaan en in dat land zijn maatregelen genomen waardoor de werknemer niet op tijd kan terugvliegen, zal dit niet voor rekening van de werknemer komen. De werkgever zal dan het salaris moet blijven doorbetalen.

Zelfs indien een werknemer naar een risicogebied afreist en daarna niet meer in staat is om terug te keren, hoeft dit niet direct voor rekening van de werknemer te komen. Een werknemer reist namelijk niet bewust naar het risicogebied om daarna niet meer terug te keren of om besmet te raken.

Indien een negatief reisadvies is afgegeven vind ik dat het antwoord anders kan zijn. Dan neemt de werknemer een onnodige risico, dat wel voor rekening van de werknemer kan kome, maar dit hangt uiteraard af de omstandigheden van het geval.

Je mag wel van de werknemer verlangen, dat hij zo snel als mogelijk terugkeert. Houd dit bijvoorbeeld proactief in de gaten, attendeer de werknemer op een beschikbare vlucht.

Kan een werknemer op locatie werken, dan mag je ook verlangen dat hij zich ter plaatse inzet ten behoeve van de werkgever.

Meeste gestelde vragen en antwoorden overeenkomsten en procederen:

Wanneer kan ik of mijn wederpartij een beroep doen op ‘onvoorziene omstandigheden’?

Voor meer informatie over een mogelijk beroep op onvoorziene omstandigheden zie (ook) de blog ‘Overeenkomst wijzigen (of ontbinden) met een beroep op onvoorziene omstandigheden.

Wanneer kan ik of mijn wederpartij een beroep doen op ‘overmacht’?

Indien het niet nakomen van de afspraken niet te wijten is aan de schuld van het bedrijf en dit ook niet binnen haar risicosfeer ligt, kan sprake zijn van overmacht.

Of door de uitbraak van het coronavirus en alle negatieve gevolgen die dit virus met zich heeft gebracht altijd een beroep op overmacht mogelijk is hangt af van hetgeen daarover is opgenomen in de overeenkomst en/of de van toepassing zijnde algemene voorwaarden. Ingeval er niets is overeengekomen dient te worden teruggevallen op de wettelijke omschrijving van overmacht.

Zo zal een horecagelegenheid zich op het standpunt kunnen stellen dat de verplichte sluiting valt onder overheidsmaatregelen en zodoende sprake is van overmacht wanneer een partij of diner niet door kan gaan. Anders is het wanneer deze horecagelegenheid een afnameverplichting is overeengekomen met de brouwerij of een leverancier. De verplichte sluiting maakt namelijk niet dat niet meer afgenomen kan worden. Enkel de vraag naar de zaken is afgenomen. Met andere woorden: er kan nog steeds worden afgenomen, maar dat is voor de horecagelegenheid niet gewenst. In dat geval is er geen sprake van overmacht.

Een andere voorbeeld is een schrijver die, net als wij advocaten, ook vanuit thuis kan werken aan zijn boek. Deze schrijver zal zich niet snel op overmacht kunnen beroepen als hij zijn boek niet tijdig aanlevert. Dit is ook logisch, want de getroffen maatregelen treffen hem niet in zijn werkzaamheden. Een aannemer die een bouwproject (of fase) niet tijdig kan opleveren, omdat als gevolg van ziekte veel personeel uit voorzorg thuis blijft zal wel eerder een beroep kunnen doen op overmacht.

Voor meer informatie over een mogelijk beroep op overmacht zie (ook) de blog ‘Overmacht door corona pandemie’.

Wanneer kan ik of mijn wederpartij een beroep doen op ‘onvoorziene omstandigheden’?

Met een beroep op onvoorziene omstandigheden kan worden bewerkstelligd dat de overeenkomst wordt gewijzigd of geheel of gedeeltelijk wordt beëindigd.

Bij onvoorziene omstandigheden gaat het om omstandigheden die zich pas voordoen nadat de overeenkomst werd gesloten en waarin contractspartijen niet hebben voorzien.

Pas als de onvoorziene omstandigheden dermate ernstig zijn dat ongewijzigde instandhouding van de overeenkomst niet mag worden verwacht, zal de rechter ingrijpen.

Wat zijn de gevolgen bij niet-nakomen van afspraken?

De hoofdregel: afspraak is afspraak, ook in tijden van een crisis. Wanneer een van de partijen deze afspraken niet nakomt, kan de wederpartij:

  • nakoming van de overeenkomst vragen;
  • een vervangende schadevergoeding, in plaats van het alsnog nakomen van de overeenkomst vragen;
  • zijn eigen verplichting(en) opschorten;
  • de overeenkomst ontbinden.

Ingeval sprake is van ‘overmacht’ kan de wederpartij geen schade verhalen, maar kan zij in het meest verstrekkende geval wel de overeenkomst beëindigen. Daarbij is dan van belang dat de niet-nakoming voldoende ernstig is om de beëindiging te rechtvaardigen. Zo zal een overeenkomst met een leverancier van goederen niet zonder meer ontbonden kunnen worden, als deze leverancier door gebrek aan personeel slechts enkele dagen later levert. Daarnaast kan de wederpartij zijn eigen (betalings)verplichting opschorten gedurende de periode dat de overmachtssituatie voortduurt.

Voor meer informatie over een mogelijk beroep op overmacht zie de blog ‘Overmacht door corona pandemie’.

Gaat mijn zitting door?

In principe zal geen enkele zitting tot en met 28 april doorgaan, tenzij sprake is van een urgente zaak. Op de website van de Rechtspraak is een overzicht gepubliceerd welke urgente zaken wel worden behandeld.

Naast urgente zaken worden in het civiele recht de komende (met gebruikmaking van tele(hoor)voorzieningen en andere digitale mogelijkheden) tijd zaken behandeld als geen overeenstemming kan worden bereikt over schriftelijk afdoen en de rechter oordeelt dat de mondelinge behandeling niet kan worden uitgesteld tot na 28 april. Denk hierbij aan kort gedingen, voorlopige voorzieningen, huurzaken, faillissementsbeslissingen, arbeidszaken waar het gaat om ontbinding, schorsing, vernietiging opzegging, loondoorbetaling of een concurrentiebeding.

Voor familierecht geldt dat zaken met betrekking tot een echtscheiding, gezag en omgang, beëindiging ondertoezichtstelling en uithuisplaatsing de komende tijd doorgaan, maar slechts als de omstandigheden dat toelaten.

In het bestuursrecht worden onder meer zaken behandeld die te maken hebben met het coronavirus (of maatregelen daartegen), asielzaken, zaken over een machtiging tot verblijf of verblijfsbeëindiging waarbij ernstige openbare orde aspecten spelen.

Twijfelt u of uw zitting doorgaat of niet? Bel dan even met uw advocaat.

Kan ik als toeschouwer het gerechtsgebouw betreden?

Nee, voor de urgente zaken die wel doorgaan, geldt dat er vanaf dinsdag 17 maart geen publiek aanwezig mag zijn bij zittingen.

Voor de zaken die wel door gaan, wordt er terughoudend omgegaan met het aantal aanwezigen.

Ik verwacht een uitspraak, worden die nog wel gedaan?

Ja, rechters blijven uitspraken doen.

In dit verband wijzen wij wel op het gegeven dat al reeds voorafgaand aan de door de Rechtspraak genomen maatregelen als gevolg van de corona uitbraak, achterstanden bestonden bij gerechten en dat vonnissen, die doorgaans binnen 4 weken gewezen dienen te worden, nog weleens werden uitgesteld. Het is vooralsnog onduidelijk welke invloed de crisis op deze doorlooptijden heeft.

Moet ik mijn schriftelijke stukken nog steeds tijdig indienen?

Ja, processtukken dienen nog steeds tijdig ingediend te worden.

Op de webpagina’s van alle gerechten staan de werkzaamheden die de centrale informatiebalie ter plaatse nog uitvoert en de indienwijze. Daar is ook terug te lezen of een stuk schriftelijk, per e-mail of fax kan worden ingediend en wat meegestuurd dient te worden.

De contactgegevens van- en de links naar de pagina’s van alle gerechten zijn te raadplegen op contactpagina van de Rechtspraak.

Meeste gestelde vragen en antwoorden bestuursrecht:

Wat kan ik doen als de beslissing op mijn aanvraag vertraagd is door het coronavirus?

Als niet binnen de beslistermijn op uw aanvraag is besloten hebt u mogelijk een vergunning van rechtswege verkregen of kunt u het bevoegd gezag in gebreke stellen. Dit is afhankelijk van de procedure die op uw aanvraag van toepassing is, de reguliere of de uitgebreide voorbereidingsprocedure.

Als op uw aanvraag de reguliere procedure van toepassing is, is de beslistermijn 8 weken. Zodra de beslistermijn is verstreken is de vergunning van rechtswege verleend. Het besluit moet binnen 2 weken bekend worden gemaakt, anders geldt het niet. Gebeurt dit niet, dan kan het bevoegd gezag in gebreke worden gesteld. Het bevoegd gezag heeft dan nog 14 dagen de tijd om de vergunning bekend te maken, anders worden dwangsommen verbeurd.

Als de uitgebreide procedure op de aanvraag van toepassing is, is de beslistermijn 6 maanden. Er kan geen vergunning van rechtswege worden verleend. Als niet op tijd op uw aanvraag is besloten, kan het bevoegd gezag in gebreke worden gesteld. Besluit het niet alsnog binnen 14 dagen, dan worden dwangsommen verbeurd. Ook kan een besluit via de bestuursrechter worden afgedwongen. 

Mijn (hoor)zitting bij de gemeente of rechtspraak is verplaatst of geannuleerd. Kan ik hier iets tegen doen en op welke gevolgen moet ik letten?

Door het coronavirus worden veel (hoor)zittingen verplaatst of geannuleerd. Kunt u hier iets tegen doen als u het hier niet mee eens bent? Voorop zij gesteld dat u niet kunt afdwingen dat uw (hoor)zitting doorgaat. De wet biedt echter wel enkele instrumenten die mogelijk uitkomst kunnen bieden.

Allereerst kunt u in het bezwaarschrift vragen om prorogatie. De  bezwaarfase wordt dan overgeslagen en de zaak wordt doorgestuurd naar de bestuursrechter. Voorwaarde is wel dat het bevoegd gezag met prorogatie instemt en de zaak hiervoor geschikt is. Het voordeel van prorogatie is dat door het overslaan van de bezwaarfase tijd wordt gewonnen. Het nadeel is, dat de algehele heroverweging door het bestuursorgaan wegvalt.

Een tweede optie is vragen om een telefonische hoorzitting. In de rechtspraak is uitgemaakt dat het bevoegd gezag gehoor moet geven aan de wens om telefonisch te worden gehoord. Dit tenzij zwaarder wegende belangen van het bevoegd gezag zich daartegen verzetten of de weigering berust op een redelijk afweging van de partijbelangen. Een derde optie is dat u aangeeft niet gehoord te willen worden. Mogelijk wordt dan sneller een besluit op bezwaar genomen. 

Tot slot is het verstandig na te denken over de gevolgen van uitstel van de (hoor)zitting. Het zal langer duren voordat uw vergunning / besluit onherroepelijk is. Laat u door ons adviseren over de risico’s hiervan. Verder is het verstandig in een handhavingsprocedure te vragen om verlenging van de begunstigingstermijn. Hiermee kunt u voorkomen dat een dwangsom wordt verbeurd of het bevoegd gezag andere maatregelen neemt.

Mag de overheid handhaven als u door overmacht door het coronavirus de regelgeving overtreedt?

In artikel 5:5 Algemene wet bestuursrecht staat dat het bestuursorgaan geen bestuurlijke sanctie oplegt voor zover voor de overtreding een rechtvaardigingsgrond bestond. Overmacht is een klassieke rechtvaardigingsgrond. Er zijn echter nog geen uitspraken of corona een rechtvaardigingsgrond is. In ieder geval kunt u het bestuursorgaan vragen vanwege overmacht niet te handhaven. De overheid kan ook gedogen in overmachtssituaties.

Kan vanwege het coronavirus de overheid worden gevraagd om een last onder dwangsom in te trekken?

U kunt het bestuursorgaan verzoeken de last onder dwangsom op te heffen, de looptijd op te schorten of de dwangsom verminderen vanwege de onmogelijkheid om aan de verplichtingen te voldoen. Dat staat in artikel 5:34 lid 1 Algemene wet bestuursrecht. Overmacht is een reden voor die onmogelijkheid.

Waaraan ontleent de overheid de bevoegdheid om maatregelen te nemen?

De Wet publieke gezondheid (Wpg) regelt de bevoegdheden met betrekking tot de aanpak van een infectieziektecrisis. De Wpg kent aan de burgemeester en de voorzitter van de Veiligheidsregio vergaande bevoegdheden toe ter bestrijding van infectieziektes zoals corona. Zo staat in artikel 47 lid 3 Wpg, dat in het geval van een besmetting waarbij ernstig gevaar dreigt voor de volksgezondheid, kan de burgemeester dan wel de voorzitter van de veiligheidsregio: a. gebouwen of terreinen dan wel gedeelten daarvan sluiten, b. een verbod uitvaardigen tot het gebruik maken of betreden van vervoermiddelen, c. waren vernietigen. In lid 4 staat dat de burgemeester dan wel de voorzitter van de veiligheidsregio de maatregel opheft als het gevaar is geweken.

Op grond van artikel 39 van de Wet veiligheidsregio’s heeft de voorzitter van de veiligheidsregio’s bevoegdheden van de burgemeester om de openbare orde en veiligheid te handhaven. Ook krijgt de voorzitter de bevoegdheid uit de Gemeentewet om noodverordeningen  op te stellen. In die noodverordening kan hij het openhouden van horeca, sportclubs, seksclubs etc. verbieden.

Wat zijn de gevolgen van corona voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet?

In deze fase is het nog te vroeg om uitspraken over te doen over de gevolgen voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Vooralsnog staat de inwerkingtreding nog gepland voor 1 januari 2021. In juni zal de regering vermoedelijk in een brief meer over de inwerkingtreding bekend maken. Dat veel ambtenaren verplicht thuiswerken en voorlichtingsbijeenkomsten zijn afgelast, kan gevolgen hebben voor het moment van inwerkingtreding.

Dat de Omgevingswet doorgaat, staat echter vast. Onlangs heeft de Eerste Kamer de Invoeringswet Omgevingswet en de Aanvullingswet grondeigendom aangenomen.

Wat zijn de gevolgen voor de inwerkingtreding van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen?

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) treedt niet eerder in werking dan de Omgevingswet. Gemeenten zijn bezig om proefprojecten te houden. De regering heeft een bestuursakkoord met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Daarin staan afspraken over de inwerkingtreding. Zo zullen er voldoende kwaliteitsborgers (private toetsers) moeten zijn. De schatting is dat 850 kwaliteitsborgers nodig zijn die voldoende kennis hebben van bouwtechnische voorschriften. Tijdens de krapte op de arbeidsmarkt zou dat aantal niet snel gehaald worden. De verwachting is echter dat de werkgelegenheid in de bouw afneemt. Dit kan betekenen dat eerder het vereiste aantal kwaliteitsborgers kan worden gehaald.

Wat kan ik doen als de beslissing op mijn aanvraag vertraagd is door het coronavirus?

Als niet binnen de beslistermijn op uw aanvraag is besloten hebt u mogelijk een vergunning van rechtswege verkregen of kunt u het bevoegd gezag in gebreke stellen. Dit is afhankelijk van de procedure die op uw aanvraag van toepassing is, de reguliere of de uitgebreide voorbereidingsprocedure.

Als op uw aanvraag de reguliere procedure van toepassing is, is de beslistermijn 8 weken. Zodra de beslistermijn is verstreken is de vergunning van rechtswege verleend. Het besluit moet binnen 2 weken bekend worden gemaakt, anders geldt het niet. Gebeurt dit niet, dan kan het bevoegd gezag in gebreke worden gesteld. Het bevoegd gezag heeft dan nog 14 dagen de tijd om de vergunning bekend te maken, anders worden dwangsommen verbeurd.

Als de uitgebreide procedure op de aanvraag van toepassing is, is de beslistermijn 6 maanden. Er kan geen vergunning van rechtswege worden verleend. Als niet op tijd op uw aanvraag is besloten, kan het bevoegd gezag in gebreke worden gesteld. Besluit het niet alsnog binnen 14 dagen, dan worden dwangsommen verbeurd. Ook kan een besluit via de bestuursrechter worden afgedwongen.

Helpdesk AK

Alle advocaten en juristen staan voor u klaar in deze moeilijke tijden. Zij zijn (mobiel) bereikbaar. Voor uw vragen met betrekking tot de corona-ontwikkelingen hebben wij een speciaal team voor u samengesteld: de helpdesk AK. Indien u een vraag heeft, kunt u ook rechtstreeks met één van hen contact opnemen.

Frans van Meer

Jeroen van Kollenburg

Dimitri Kochx

Erik van Loon

Renata Königel

Ine Dilven