De Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen in actiepunten

Eind vorig jaar wees ik u erop dat de Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen (Wbtr) op 1 juli 2021 in werking zal treden. In dit blog behandel ik de actiepunten die stichtingen en verenigingen als gevolg van die inwerkingtreding moeten (en kunnen) nemen.

Het bestuursmodel

Met de Wbtr kunt u, naast het vaak gebruikte collegiale bestuursmodel, kiezen voor een dualistisch of monistisch bestuursmodel. Bij het dualistisch bestuursmodel wordt er naast het bestuur een raad van toezicht of raad van commissarissen aangesteld. Bij het monistisch bestuursmodel is sprake van uitvoerende en controlerende bestuurders die samen één bestuur vormen.

Actiepunt: Ga na of het huidige bestuursmodel nog past bij de organisatie. Is dat niet het geval? Dan moet u de statuten bij de notaris laten wijzigen. Wilt u niets wijzigen? Dan hoeft u geen actie te ondernemen.

Tegenstrijdig belang

Op grond van de Wbtr moeten bestuurders (en toezichthouders) bij het vervullen van hun taak het belang van de stichting of de vereniging voorop stellen. Een bestuurder mag daarom niet deelnemen aan de beraadslaging en besluitvorming als hij daarbij een direct of indirect persoonlijk belang heeft. Reeds bestaande vertegenwoordigingsregelingen, waarin is bepaald dat een bestuurder niet vertegenwoordigend kan optreden bij een tegenstrijdig belang, komen met ingang van 1 juli 2021 te vervallen. Deze regelingen zijn vaak terug te vinden in de statuten van een vereniging.

Actiepunt: Controleer de statuten te controleren en neem daarin een tegenstrijdige belangregeling op. Als in de statuten een  vertegenwoordigingsregeling is opgenomen, is het eveneens raadzaam om die aan te passen. Doet u dat niet? Dan kan er een onwenselijke situatie ontstaan op het moment dat sprake is van een tegenstrijdig belang. Er is dan een statutaire regeling die niet van kracht is, terwijl een alternatieve regeling ontbreekt. Over de exacte inhoud van een mogelijke regeling kunt u het beste overleggen met een advocaat of notaris.

Ontstentenis- en belet

De Wbtr verplicht stichtingen en verenigingen om een zogenaamde ontstentenis- en beletregeling in de statuten op te nemen. Van ontstentenis is sprake als een bestuurder aftreedt en van belet is sprake als een bestuurder tijdelijk zijn taken neerlegt. Een dergelijke regeling heeft als doel om de activiteiten van de stichting of verenging door te laten gaan als een of meer bestuursleden (tijdelijk) afwezig zijn.

Actiepunt: Op dit punt is niet direct actie vereist, omdat pas bij de eerstvolgende statutenwijzing een ontstentenis- en beletregeling hoeft te worden opgenomen. Het kan voor de continuïteit wel raadzaam zijn om de statuten te controleren en alvast een regeling op te nemen. Afhankelijk van de omstandigheden van de organisatie kunnen er meerdere regelingen mogelijk zijn. Het kan dus wenselijk zijn om daarover advies in te winnen bij een gespecialiseerd advocaat of notaris.

Aansprakelijkheid van bestuursleden

Op het punt van bestuurdersaansprakelijkheid bevat de Wbtr (ook) een belangrijke wijziging. U leest er meer over in dit blog.

Actiepunt: Zorg dat binnen het bestuur werkbare schriftelijke afspraken bestaan die onwenselijk handelen voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan het hanteren van het ‘vier-ogen principe’ bij het doen van betalingen. Maak daarnaast schriftelijke afspraken over besluitvorming en betalingen aan bestuurders en zorg voor een gedegen en nauwkeurige administratie. Tot slot kan het verstandig zijn een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering af te sluiten.

Meervoudig stemrecht

Na de inwerkingtreding van de Wbtr is het niet langer toegestaan om een bestuurder meer stemmen te laten uitbrengen dan de andere bestuurders gezamenlijk.

Actiepunt: Controleer de statuten op dit punt. Als in de statuten een dergelijke regeling is opgenomen, blijft die geldig tot de eerstvolgende keer dat de statuten gewijzigd worden óf, afhankelijk van welk moment eerder valt, tot 1 juli 2026. Om gedoe in de toekomst te voorkomen, kan het raadzaam zijn om de statuten alvast te laten wijzigen.

Bindende voordracht

Uit een andere wijziging van de Wbtr volgt dat als de voordracht van een bestuurder van een vereniging maar één kandidaat bevat, die voordracht automatisch tot gevolg heeft dat die ene kandidaat als bestuurder wordt benoemd. Dit is slechts anders als het bindende karakter aan de voordracht wordt ontnomen.

Actiepunt: Op dit punt is geen actie vereist. Het bindende karakter van de voordracht kan door de algemene ledenvergadering worden opgeheven door een tweederde meerderheid.

Raadgevende stem

Tot slot is nieuw dat een bestuurder van een vereniging een raadgevende stem krijgt in de algemene ledenvergadering. Op die manier voorziet de Wbtr in de mogelijkheid om de visie van het bestuur op een besluit kenbaar te maken aan de algemene ledenvergadering. Wordt het bestuur die gelegenheid niet geboden, dan kan dat gevolgen hebben voor de geldigheid van het besluit.

Actiepunt: Ga na of er in de statuten beperkingen zijn opgenomen voor bestuurders om betrokken te worden bij en advies te geven over besluiten van de algemene ledenvergadering. Als dat het geval is, verdient het aanbeveling om de statuten op dit punt te laten wijzingen.

Tot slot

Vragen over de Wbtr? Neem dan gerust eens contact met mij of een van mijn  collega’s van de sectie Ondernemingsrecht op.

contact opnemen