Eenzijdige loonsverlaging in coronatijd wegens onvoorziene omstandigheden?

11 dec 2020 Arbeidsrecht Jeroen van Kollenburg

N.b. Dit artikel is meer dan een jaar geleden voor het laatst gewijzigd. De informatie kan verouderd zijn.

De coronacrisis treft Nederland hard. Voor veel ondernemers heeft deze pandemie negatieve financiële gevolgen. Ondanks de NOW-regeling van de overheid dreigen ondernemers onvoldoende inkomsten te hebben om het volledige salaris van werknemers te betalen. Mogen zij in dat geval eenzijdig het loon tijdelijk verlagen?

Eenzijdige loonsverlaging

Het doorvoeren van een loonsverlaging mag in beginsel slechts plaatsvinden met toestemming van de werknemer. Daarbij moet de werkgever altijd rekening houden met de toepasselijke CAO en het wettelijk minimumloon. Geeft de werknemer geen toestemming? Dan zal het voor de werkgever lastiger worden.

Arbeidsovereenkomst

Wanneer er sprake is van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, en de werknemer stemt niet in met loonsverlaging, kan de werkgever bij verlenging een nieuw contract aanbieden tegen een lager loon.

Bij een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd kan de werkgever zich mogelijk beroepen op een eenzijdig wijzigingsbeding in de arbeidsovereenkomst of het beginsel van goed werknemerschap. Maar in deze blog concentreer ik mij op ‘onvoorziene omstandigheden’ als bedoeld in artikel 6:258 BW.

Onvoorziene omstandigheden

De rechter kan een overeenkomst wijzigen op grond van onvoorziene omstandigheden die van dien aard zijn dat de wederpartij instandhouding van de huidige contractuele verhouding niet mag verwachten. De vraag die hierbij speelt is of partijen tijdens het sluiten van een arbeidsovereenkomst rekening hebben gehouden met het coronavirus als toekomstige omstandigheid. Hoogstwaarschijnlijk is dit niet het geval. Uit recente jurisprudentie volgt dat de rechter het coronavirus als onvoorziene omstandigheid kan aanmerken. Het is namelijk moeilijk voorstelbaar dat partijen bij het sluiten van een overeenkomst een wereldwijde pandemie voor ogen hebben gehad.

Maar….

Het feit dat het coronavirus als ‘onvoorziene omstandigheid’ bestempeld kan worden, brengt niet automatisch met zich mee dat eenzijdige loonsverlaging dan ook eenvoudig wordt toegestaan.

Uitspraak

De kantonrechter Amsterdam deed onlangs uitspraak in een zaak over een dergelijke eenzijdige loonsverlaging. Het ging hier om een broodjeszaak gericht op toeristen in het centrum van Amsterdam. De werkgever wilde het loon met 50% verlagen vanwege de terugloop van de omzet door het gebrek aan klanten, veroorzaakt door de coronacrisis.

Volgens de rechter kan het coronavirus een zwaarwichtig belang voor ondernemers vormen om in overleg met hun werknemers bepaalde arbeidsvoorwaarden al dan niet tijdelijk te wijzigen. Het eenzijdig en zonder overleg verlagen van het loon met een percentage van 50% leverde voor de werknemer echter (te) grote financiële problemen op. De wijziging werd dan ook niet toegestaan.

Gevolgen voor werkgevers

Van belang is dat de gevolgen van het coronavirus in principe een zwaarwichtig belang op kunnen leveren om werknemers te vragen in te stemmen een deel van het loon op te schorten of daarvan afstand te doen. Volgens de kantonrechter in Amsterdam mag dit alleen niet eenzijdig worden opgelegd en moet dit in overleg gebeuren. Als een werknemer weigert in te stemmen kan de rechter dit standpunt achteraf toetsen.

De omstandigheden van het geval bepalen hoe kansrijk een verzoek van de werkgever is. Wilt u weten of u een beroep kunt doen op onvoorziene omstandigheden? Neem dan contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken. 

Over de blogger
Jeroen van Kollenburg

Jeroen geeft als salary-partner leiding aan de sectie arbeidsrecht. Hij adviseert onder meer over complexe ontslagkwesties, (internationale) reorganisaties, medezeggenschap en overtreding van arbeidsomstandighedenwetgeving.

Meer artikelen van Jeroen van Kollenburg

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.