Shockschade: wat is het nu precies?
07 mei 2020 Letselschaderecht Ine Dilven
N.b. Dit artikel is meer dan een jaar geleden voor het laatst gewijzigd. De informatie kan verouderd zijn.
Shockschade is (schade door) psychisch letsel als gevolg van waarneming van, of confrontatie met (de ernstige gevolgen van) een ongeval of misdrijf dat een ander is overkomen en waarbij diegene dodelijk of ernstig gewond raakt. Bij de meeste gebeurtenissen is er sprake van een nauwe affectieve relatie tussen het slachtoffer en de waarnemer. In dit blog vertel ik je hier meer over.
Wanneer is er sprake van shockschade?
Bij shockschade moet er sprake zijn van een onrechtmatige daad, het overtreden van een veiligheidsnorm of gevaarzettende situatie waardoor iemand zwaargewond is geraakt of is overleden. Ten tweede dient degene die een ongeval of misdrijf heeft waargenomen of direct werd geconfronteerd met de gevolgen daarvan in een emotionele shock te zijn gekomen. Ten derde moet er sprake zijn van ernstig psychisch letsel en een in de psychiatrie erkend ziektebeeld. Indien er sprake is van een nauwe affectieve relatie kan er sneller worden aangenomen dat er sprake is van psychisch leed. Dit dient echter nog altijd te worden onderbouwd met medische bewijzen.
Een voorbeeld van shockschade uit de praktijk
In het “kindertaxi-arrest” of “taxibus-arrest” van de Hoge Raad van 22 februari 2002 (HR 22 februari 2002,ECLI:NL:HR:2002:AD5356) heeft de Hoge Raad overwogen dat indien iemand een ernstig ongeval veroorzaakt, hij ook onrechtmatig handelt jegens degene bij wie door waarneming van of confrontatie met de ernstige gevolgen van het ongeval of misdrijf, een hevige emotionele schok wordt teweeggebracht, waaruit geestelijk letsel voortvloeit. Uit dit arrest blijkt dus ook dat niet alleen het waarnemen van (en dus de aanwezigheid bij) een schokkende gebeurtenis psychisch letsel kan opleveren. Ook de confrontatie met de schokkende gevolgen van het ongeval kort nadat dit heeft plaatsgevonden kan een zodanige reactie teweeg brengen dat daardoor psychisch letsel wordt opgelopen.
De hoogte van de schadevergoeding wordt door de rechter per zaak beoordeeld. Een rechter houdt rekening met de oorzaak, alsmede de aard en de ernst van het geestelijk letsel en de persoonlijke omstandigheden. Veelal gaat het om een immateriële schadevergoeding, maar recentere uitspraken laten zien dat ook materiële schade die het direct gevolg is van het opgelopen geestelijk letsel, zoals medische kosten, studievertraging of verlies aan inkomsten, toewijsbaar is.
Credit header: Unsplash (Nik Shuliahin).
