Gisteren is het Uniform Herstelkader Rentederivaten MKB precies een jaar geleden in werking getreden. Vandaag volgt mijn derde blog van deze week over dit onderwerp. In mijn blog van gisteren beschreef ik het toepassingsgebied en de
vier stappen van het Herstelkader. Vandaag behandel ik een onderdeel van het Herstelkader dat naar mijn mening leidt tot onnodige complexiteit en een vertraging in de afwikkeling: de coulancevergoeding.
Schade en gedupeerden?
In mijn blog van gisteren schreef ik de woorden schade en gedupeerden tussen aanhalingstekens. Naar mijn mening is het namelijk een groot misverstand dat iedere mkb’er met een renteswap schade heeft (gehad). Dat is namelijk niet het geval. Talloze mkb’ers hadden (of hebben) een swapovereenkomst terwijl zij nooit zijn geconfronteerd met de mogelijke negatieve gevolgen. Denk hierbij aan de negatieve marktwaarde, tussentijdse renteopslagen, mismatches of andere problemen. Talloze klanten kregen precies wat zij wilden: een vastrentende lening (met een vaste opslag).
Natuurlijk hebben al deze mkb’ers uiteindelijk meer betaald dan dat zij gedaan zouden hebben indien zij hun lening gefinancierd zouden hebben met een variabele Euriborrente. Dit is echter achteraf kijken. Hoeveel mkb’ers zouden niet in plaats van een swapovereenkomst een vastrentende lening hebben genomen, indien banken die ook nog hadden aangeboden? De gevolgen zouden dan exact hetzelfde zijn geweest: ook dan hadden deze mkb’ers meer rente betaald dan op grond van de Euriborrente. Mkb’ers met een vastrentende lening hoor je toch ook niet klagen over het feit dat zij meer betalen dan de Euriborrente? Dat is simpelweg een gevolg van de keuze die men in het verleden heeft gemaakt. Een keuze voor zekerheid ten aanzien van de hoogte van de rente in plaats van de onzekerheid van de ontwikkeling van de Euriborrente.
Naar mijn mening gaat het dan ook veel te ver om ten aanzien van alle mkb’ers te spreken over ‘schade’ en ‘gedupeerden’. In de media worden deze termen dan ook veel te vaak voor alle “swapklanten” gebruikt.
Toch een coulancevergoeding voor iedereen?
Desalniettemin heeft de Derivatencommissie besloten dat alle mkb’ers in aanmerking komen voor een zogenaamde coulancevergoeding (voor zover het Herstelkader van toepassing is). De reden om alle mkb’ers te compenseren wordt mij uit de toelichting in het Herstelkader onvoldoende duidelijk. Dat met name de Rabobank aanvankelijk zo’n grote moeite had om het Herstelkader te accepteren, begrijp ik in zekere zin. Het is algemeen bekend dat de Rabobank slechts door politieke druk gezwicht is om het Herstelkader te accepteren. Ik zou er alle begrip voor hebben gehad als de Rabobank voet bij stuk had gehouden. Natuurlijk heb ik dat begrip alleen, indien de Rabobank gelijktijdig had toegezegd om de overige stappen van het Herstelkader wél te volgen. Hieronder vallen onder andere het herstel van mismatches en de ongedaanmaking van renteopslagen.
Gevolgen coulancevergoeding
Naar mijn mening is het invoeren van de coulancevergoeding één van de oorzaken van de vertraging die optreedt. De coulancevergoeding veroorzaakt namelijk problemen in de ‘kwantiteit’ en in de ‘complexiteit’ van de afwikkeling.
Kwantiteit van de afwikkeling
Door het invoeren van de coulancevergoeding worden banken genoodzaakt alle 19.000 dossiers te onderwerpen aan een berekening. Dat werk had achterwege kunnen blijven, indien alle dossiers waarin zich feitelijk geen enkel probleem voordeed buiten behandeling hadden kunnen worden gesteld. Dit had kunnen leiden tot een aanzienlijke tijdsbesparing en daarmee een versnelling van de afwikkeling van de rentederivatendossiers. Feitelijk kan men stellen dat veel mkb’ers worden benadeeld door de vertraagde afwikkeling. Andere mkb’ers mogen daarentegen ongevraagd glimlachend een cadeautje in ontvangst nemen.
De complexiteit van afwikkeling
De coulancevergoeding werkt ook door naar andere aspecten van het Herstelkader. Het gaat te ver om op al die aspecten in te gaan. Er kan echter geconcludeerd worden dat op veel punten de coulancevergoeding moet worden doorberekend in de
vier stappen die ik in mijn blog van gisteren heb aangehaald.
Laat ik één simpele complicatie behandelen. Zoals gisteren aangegeven, heeft de coulancevergoeding onder andere tot gevolg dat de banken een doorgevoerde renteopslag in de toekomst voor een klein deel (20%) mogen handhaven. Er zijn dus mkb’ers die geen enkele schade hebben geleden en door het Herstelkader een cadeau krijgen. Andere mkb’ers krijgen weliswaar een vergelijkbaar cadeau (een coulancevergoeding) maar blijven in de toekomst nog wel geconfronteerd met een opslagverhoging over 20% van hun lening. Dat is voor mij niet te begrijpen. De vraag rijst zelfs of de banken in de toekomst daar weer niet hun voordeel mee kunnen doen. Onduidelijk is of zij mogelijk in de toekomst de renteopslag over die 20% van de lening ook weer kunnen verhogen.
Ten slotte leidt het kunnen handhaven van de opslagen over een deel van de lening(en) natuurlijk ook nog tot een ongekende administratieve omslachtigheid.
Uniform Herstelkader onnodig complex
Het Herstelkader telt in totaal 57 pagina’s. De Derivatencommissie heeft een bijlage (toelichting) gefabriceerd met vragen en antwoorden over het Herstelkader. Deze bijlage bestaat uit 79 pagina’s met bijna 300 vragen: dit zegt genoeg. Indien je 79 pagina’s nodig hebt om een regeling van 57 pagina’s uit te leggen, dan lijkt het mij duidelijk dat die regeling wel erg complex is. Naar mijn mening onnodig complex. Die mening wordt door veel advocaten die zich met rentederivaten bezig houden gedeeld.
Fotocredits: Fotolia / Jacob Lund
