Het recht op vrije advocaatkeuze: wat is het en wanneer kan je hierop een beroep doen?
14 feb 2025 Vastgoedrecht Elsemieke Cools
Als u verwikkeld raakt in een juridisch geschil, kan dat onvoorziene hoge kosten met zich brengen. Het is dan ook niet voor niets dat veel mensen ervoor kiezen om een rechtsbijstandsverzekering af te sluiten.
Op het moment dat u aanspraak maakt op uw rechtsbijstandsverzekering gaan vaak in eerste instantie juristen in dienst van de verzekeraar voor u aan de slag of wijst de verzekeraar een advocaat aan. Wat veel mensen niet weten, is dat zij in veel gevallen het recht hebben om zelf een (externe) advocaat te kiezen. Hoe dat precies werkt, leg ik u uit in dit blog!
Vrije advocaatkeuze en voordelen
Het recht op vrije advocaatkeuze houdt in dat u – indien u verzekerd bent voor rechtsbijstand – bij een juridisch geschil uw verzekeraar kan verzoeken om zelf een advocaat te mogen kiezen. Het is afhankelijk van uw polisvoorwaarden of u en onder welke voorwaarden u gebruik kunt maken van uw recht op vrije advocaatkeuze. Check deze dus goed!
Voordeel van de vrije keuze is dat u een advocaat kan kiezen die u kent, die is gespecialiseerd op het rechtsgebied dat uw geschil betreft en bij u in de buurt woont. Dit zorgt voor persoonlijk contact en ook een efficiëntere dienstverlening.
Wanneer geldt dit recht?
Voorheen bestond het recht slechts wanneer sprake was van een procedure. Het Europese Hof van Justitie oordeelde in de uitspraak van 7 november 2013 dat een verzekerde altijd de keuze had om zelf een advocaat te kiezen, als sprake was van een gerechtelijke of administratieve procedure. Dit begrip moest ruim worden uitgelegd en omvat zowel kanton als civiele procedures.
Wel kan een rechtsbijstandsverzekeraar daaraan in de polisvoorwaarden verbinden, bijvoorbeeld dat de externe kosten slechts tot een bepaald bedrag gedekt worden. Dit is een afweging die u zult moeten maken, eventueel in samenspraak met de verzekeraar of de assurantietussenpersoon.
Ook vergoeding advocatenkosten zonder een procedure?
In 2020 is naar aanleiding van een uitspraak van het Hof van Justitie van 14 mei 2020 discussie ontstaan over het recht op vrije advocaatkeuze in de buitengerechtelijke fase. Het Klachteninstituut voor Financiële Dienstverlening (hierna: Kifid) heeft bepaald dat in Nederland ook bij een buitengerechtelijke fase het recht op vrije advocaatkeuze bestaat. Elke fase die kan leiden tot een procedure bij de rechter valt volgens de Geschillencommissie onder het begrip ‘gerechtelijke procedure’. Dit geldt volgens het Kifid dus ook voor bemiddeling of mediation.
De verzekeraar in kwestie (DAS) was het niet eens met de uitspraak en is in beroep gegaan. Naar aanleiding van dit beroep is Kifid (gedeeltelijk) teruggekomen op haar eerdere uitspraak. Volgens de Commissie gaat het recht niet zover dat een consument altijd zelf een advocaat mag kiezen op kosten van de verzekeraar. Daarvoor moet wel een relatie zijn met een administratieve of gerechtelijke procedure.
Naar aanleiding van deze uitspraak is veel discussie ontstaan. Het is de vraag of de uitspraak van de Commissie van Beroep van Kifid niet in strijd is met de rechtspraak van het Hof van Justitie.
"Een voordeel van de vrije advocaatkeuze kan zijn dat het zorgt voor persoonlijk contact en een efficiëntere dienstverlening"
Advies
Het advies is dan ook altijd een melding te maken bij de rechtsbijstandsverzekeraar. Ondanks dat er Europese uitspraken zijn waaruit volgt dat het recht op vrije advocaatkeuze ontstaat zodra de verzekerde uit hoofde van de verzekeringsovereenkomst het recht heeft bijstand van de verzekeraar te eisen, doet u er verstandig aan eerst contact op te nemen met de verzekeraar. Dit om discussie achteraf te voorkomen.
Het zal per zaak en moment van de aanvraag verschillen of de rechtsbijstandsverzekeraar verplicht is het verzoek tot vrije advocaat te honoreren. In veel gevallen is de kans aanwezig dat u daar recht op heeft.
Vragen?
Heeft u een juridisch geschil waarbij u zich graag wilt laten bijstaan door een advocaat naar keuze? Of heeft u een discussie met uw verzekeraar over de vergoeding van de kosten? Wij kijken graag met u mee.
Neem bij vragen contact met mij of een van mijn collega’s op. Wij helpen u graag verder.
Meer blogs over vastgoedrecht
