De Hoge Raad en de billijke vergoeding: als je haar maar goed zit

Het voormalig vissersdorp aan de Zuiderzee Spakenburg en arbeidsrecht. Een combinatie die niet bepaald voor de hand ligt. Het dorp komt voor een keer niet in het nieuws door de voetbalderby tussen IJsselmeervogels (de Rooien) en Spakenburg (de Blauwen). Het dorp komt nu namelijk in het nieuws door een recent arrest van de Hoge Raad in een conflict tussen een kapster en haar voormalig werkgever. De kapster was werkzaam bij de in Spakenburg gevestigde kapsalon New Hairstyle. Het arrest van de Hoge Raad is van belang voor de arbeidsrechtelijke praktijk. Er wordt namelijk meer duidelijk over de wijze waarop een billijke vergoeding wordt vastgesteld.

Billijke vergoeding

De term billijke vergoeding heeft op 1 juli 2015 haar intrede gedaan in het arbeidsrecht. Bij opzegging van de arbeidsovereenkomst in strijd met de daarvoor geldende regels kan een sanctie worden opgelegd. De kantonrechter kan een billijke vergoeding aan een werknemer toekennen. De billijke vergoeding wordt toegekend naast de aanspraak van een werknemer op de transitievergoeding.

Omvang van de billijke vergoeding

In de toelichting bij de Wet Werk en Zekerheid is opgemerkt dat de hoogte van de billijke vergoeding in relatie zal staan tot het ernstig verwijtbaar handelen of nalaten van de werkgever en niet tot de gevolgen van het ontslag. Die gevolgen worden geacht reeds te zijn verwerkt in de transitievergoeding. De Hoge Raad geeft aan dat uit de toelichting niet kan worden afgeleid dat de gevolgen van het ontslag geen rol mogen spelen bij het bepalen van de hoogte van de billijke vergoeding. De gevolgen van het ontslag mogen worden meegewogen bij het vaststellen van de vergoeding. Dit alles voor zover die gevolgen zijn toe te rekenen aan het aan de werkgever te maken verwijt.

New Hairstyle

In de zaak van de kapsalon is sprake van een vernietigbare opzegging van de arbeidsovereenkomst. De werknemer heeft de opzegging echter niet vernietigd. Zij maakte aanspraak op de billijke vergoeding. Een omstandigheid die een rol speelt bij het bepalen van de omvang is het loon dat de werknemer zou hebben ontvangen als de opzegging zou zijn vernietigd. Andere omstandigheden die daarbij een rol kunnen spelen zijn bijvoorbeeld de mate van verwijtbaarheid, de duur van de overeenkomst en het inkomen van de werknemer ten opzichte van haar huidige inkomen.

Geen punitief karakter

In diverse publicaties is betoogd dat bij de toekenning van de billijke vergoeding rekening zou moeten worden gehouden met een forse sanctie. De vergoeding zou richting de werkgever een punitief karakter moeten hebben. De Hoge Raad geeft echter aan dat daarvan géén sprake is. De uitspraak is in mijn visie niet per definitie in het voordeel van de werknemer of de werkgever. De omstandigheden kunnen namelijk zowel in het voordeel als in het nadeel van de werknemer werken.

Gevolgen uitspraak

Het arrest van de Hoge Raad opent de deur naar een allesomvattende discussie over de omvang van de vergoeding. Alle aangevoerde omstandigheden kunnen daarbij een rol spelen. Een open norm dus, die ruimte geeft voor discussie. Ideaal voor een arbeidsrechtadvocaat! Fotocredits: Viacheslav Iakobchuk / Fotolia