Impact van de WHOA op lopende overeenkomsten

Vorig jaar schreef ik al twee blogs over de Wet Homologatie Onderhands Akkoord (WHOA). In het eerste blog legde ik uit dat deze wet een nieuwe insolventieprocedure aan de Faillissementswet toevoegt, waarbij schuldenaren hun schulden buiten faillissement kunnen herstructureren via een onderhands akkoord. Een akkoord dat na goedkeuring door de rechtbank ook bindend is voor niet meewerkende schuldeisers. In mijn tweede blog kondigde ik de inwerkingtreding van de WHOA per 1 januari 2021 aan.  

De eerste uitspraken waarin de WHOA een grote rol speelt, druppelen inmiddels binnen. In dit blog sta ik stil bij de impact van de WHOA op lopende overeenkomsten.

Overeenkomst wijzigen of opzeggen

De WHOA voorziet in de mogelijkheid voor een onderneming, die op zichzelf rendabel is, maar door een te zware schuldenlast insolvent dreigt te raken, om lopende overeenkomsten te wijzigen en/of op te zeggen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan huur-, afname- of leaseovereenkomsten. Arbeidsovereenkomsten kunnen met de toepassing van de WHOA niet worden geherstructureerd. Die mogelijk is in de WHOA expliciet uitgesloten. Naast de mogelijkheid om lopende overeenkomsten te wijzigen en/of op te zeggen biedt de WHOA bescherming tegen in de praktijk veel voorkomende contractuele bepalingen die maken dat een contractpartij een lopende overeenkomst kan beëindigen, zodra voorbereidingen voor een akkoord worden getroffen of een akkoord wordt aangeboden. Bepalingen met deze strekking verliezen hun werking. 

Toestemming vereist

Voor de aanpassing van een overeenkomst is normaal de medewerking van beide contractpartijen nodig. Werkt een contractpartij niet mee met een voorgestelde wijziging of beëindiging van de overeenkomst, dan kan de overeenkomst met de WHOA in de hand eenzijdig worden opgezegd. In dat geval heeft de ondernemer wel eerst de toestemming nodig van de rechtbank.  De rechtbank zal deze toestemming alleen verlenen, als daarnaast aan haar ook een onderhands akkoord ter homologatie (lees: goedkeuring) wordt voorgelegd. 

Opzegtermijn

Keurt de rechter het akkoord goed en stemt zij in met de (tussentijdse) opzegging, dan vindt opzegging plaats tegen de gevraagde termijn. Wanneer de rechtbank die termijn niet redelijk vindt, kan zij een langere termijn bepalen. Daarbij geldt dat een termijn van drie maanden in ieder geval voldoende is.

Opzegging doet voor de contractpartij wel een recht op schadevergoeding ontstaan, tenzij daarvan in het akkoord is afgeweken. Het kan dus voorkomen dat deze schadevergoeding direct komt te vervallen. Bepaalt het akkoord niets over de schadevergoeding? Dan behoudt de contractpartij zijn recht op betaling van de schadevergoedingsvordering.

Oneens met opzegging?

Tot het moment waarop het onderhandse akkoord door de rechter wordt behandeld, kan een contractpartij bezwaar maken tegen de opzegging. Een goed argument om op te komen tegen het onderhands akkoord kan zijn, dat de toestand van onvermijdelijke insolventie niet aanwezig is.

Tot slot

Wijs ik op een zaak die recentelijk diende bij de rechtbank Noord-Nederland, waarin de rechter voor het eerst een onderhands akkoord goedkeurde en onder meer toestond dat een huurovereenkomst eenzijdig werd opgezegd. Het ging in die zaak om een onderneming in de evenementenbranche, die als gevolg van het coronavirus en alle negatieve gevolgen die dit virus met zich heeft gebracht, volledig stil kwam te liggen. Deze uitspraak illustreert wat mij betreft, dat de WHOA een herstructureringsmogelijkheid creëert voor een onderneming die op zichzelf rendabel is, maar dreigt insolvent te raken.