Internationaal contracteren: mag het een onsje minder?

Er bestaat een scala aan mogelijkheden voor een Nederlandse ondernemer om zijn of haar export vorm te geven. Dit varieert van meerdere vormen van indirecte export tot de meest directe vorm: het oprichten van een in het buitenland gevestigde dochtermaatschappij die als zelfstandige verkoopmaatschappij fungeert in dat land. In dit blog zal ik aanstippen wat er zoal mogelijk is bij internationaal contracteren. Daarnaast zal ik kort stilstaan bij een aantal opmerkelijke aandachtspunten, waaraan u mogelijk nog niet heeft gedacht. Is het zo dat een distributeur vogelvrij is, in tegenstelling tot een handelsagent? Hoe zit dat in België, andere EU-landen en in de VS? Komt er nu echt een wet in Nederland voor franchiseovereenkomsten? En indien u ‘alleen maar’ een machine verkoopt aan een Amerikaanse klant, moet u dan op andere specifieke juridische punten letten? Dit alles hoeft echt niet altijd in vuistdikke, moeilijk leesbare Engelstalige contracten te worden vastgelegd. Het belangrijkste is dat de kernpunten vastliggen en dat u deze als ondernemer daadwerkelijk begrijpt, voordat u de overeenkomst ondertekent of laat ondertekenen. Hieronder vindt u een greep uit vele voorbeelden die we in de praktijk tegenkomen.

Niets vastleggen?

In een snel veranderende wereld met almaar toenemende risico’s komt ‘niets regelen/vastleggen’ (afgezien van de zuiver commerciële en technische aspecten) steeds vaker neer op (juridische) struisvogelpolitiek, met alle gevolgen van dien. Niets vastleggen betekent in een groot aantal gevallen dat u te maken krijgt met het voor u vaak onbekende recht van het land van de koper, indien u verkoper bent. Zeker indien dit Engels recht is, of gebaseerd is op Engelse recht (voormalige koloniën), dan wel het recht van een staat in de VS of Canada, zijn er regelmatig negatieve verrassingen bij het beëindigen van de relatie of in geval van aansprakelijkheid.

Franchise / distributie / agentuur

Ook dichter bij huis is het zaak goed op te letten. Zoals in België of straks in Engeland, na de Brexit. In België gelden bijvoorbeeld zware spelregels bij het aangaan van een franchiseovereenkomst. Deze zijn nog sterker dan in de mogelijk nieuwe franchisewetgeving in Nederland. Vaak is sprake van een klantenvergoeding die u aan een distributeur moet betalen. Naar Nederlands recht speelt de klantenvergoeding daarentegen meestal alleen bij agentuur een rol. Anderzijds zijn er in België en andere EU-landen recentelijk mogelijkheden ontstaan om soms af te wijken van de lokale agentuurwetgeving.

Arbitrage

Indien arbitrage is overeengekomen, kan het verstandig zijn om de arbiters het geschil te laten beoordelen als ‘goede personen naar billijkheid’ en niet simpelweg te verwijzen naar het Nederlands recht. Dit is afhankelijk van de vraag wiens belangen moeten worden beschermd (bijvoorbeeld van de fabrikant of de distributeur). Tevens is dit afhankelijk van de aard van de te beschermen belangen; deze toevoeging stelt de arbiters in staat om niet zuiver op basis van de wet en jurisprudentie een beslissing te nemen, maar te beslissen vanuit hetgeen hen redelijk voorkomt. Hierdoor kunnen commerciële afwegingen soms zwaarder wegen dan juridische argumenten.

(Ver)koopovereenkomst in hoofdletters

Uw rechtsgevoel sluit soms nog minder aan bij een buitenlands rechtstelsel dan dat van uw eigen land. Wist u bijvoorbeeld dat u, indien u uw aansprakelijkheid wenst te beperken in een (ver)koopovereenkomst met een klant uit de VS, deze clausule per se met hoofdletters dient (op) te schrijven? En dat het uitsluiten van ‘consequential damages’ van uw klant niet zonder meer betekent dat u in geval van aansprakelijkheid niet tevens moet opdraaien voor de omzet- of winstderving van uw klant?

Eigendomsvoorbehoud

Het eigendomsvoorbehoud in uw algemene verkoopvoorwaarden is van nul en generlei waarde indien er in het land waar uw producten staan specifieke registratie-eisen gelden om dat eigendomsvoorbehoud te kunnen uitoefenen. Het feit dat u in een dergelijk geval het Nederlandse recht van toepassing heeft verklaard en de Nederlandse rechter bevoegd is in geval van geschillen, biedt hiervoor geen oplossing.

Auteursrecht

In veel landen (met name met een rechtstelsel dat is gebaseerd op het Engelse recht) kunt u veel minder snel een beroep doen op het auteursrecht of het copyright om de vormgeving van uw producten te beschermen. Het is daarom soms verstandig (toch) een modeldepot te regelen. Een merkdepot in het land van de koper van uw product is soms meer dan alleen maar wenselijk. Zo voorkomt u dat uw koper bijvoorbeeld domeinnamen met een landenextensie registreert met uw merknaam als kenmerkend onderdeel daarvan.

Aandeelhoudersovereenkomst

Een samenwerkings- of aandeelhoudersovereenkomst bij een buitenlandse joint venture heeft andere aandachtspunten. Zo wijkt de wijze van aansturing van het bestuur van een dergelijke joint venture vaak af van een vergelijkbare opzet in Nederland.

Onsjes minder is ook vaak toereikend bij internationaal contracteren

Kortom, regel in ieder geval de juridische basics in een beperkt aantal A4’tjes. Dit geldt niet alleen voor de sales maar ook voor de inkoopkant (een eventuele internationale supply chain binnen uw onderneming). Los hiervan is een maatwerkadvies voor uw productaansprakelijkheidsverzekering op zijn plaats, want dit type aansprakelijkheid kunt u meestal niet ‘wegcontracteren’. Het bovenstaande speelt uiteraard naast de diverse fiscale aandachtspunten bij export of import; een integrale aanpak verdient dan ook de voorkeur. Neem gerust contact met mij op voor meer informatie over internationaal contracteren. Fotocredits: Jacob Lund / Fotolia