Leegstaande of -komende garagebedrijven: molensteen of kans?

Sluiting van garagebedrijven is een niet te stuiten trend. Dit als een gevolg van schaalvergroting en de economische malaise. De vraag is dan wat te doen met leegstaande showrooms en werkplaatsen. Keer op keer merk ik dat dit een lastige opgave is. Naast de economische hordes die genomen moeten worden, stuiten kansrijke initiatieven af op planologische tegenwind. De minister heeft dit ook in gezien, en staat een verruiming van de zogenaamde “kruimelgevallen” voor.

Garagebedrijven en het bestemmingsplan

Uitgangspunt bij herontwikkeling of transformatie is de onderliggende bestemming op grond van het geldende bestemmingsplan. De regels op grond van dat bestemmingsplan bepalen namelijk de gebruiksmogelijkheden van de grond en de zich daarop bevindende opstallen. Vaak is er bij garagebedrijven sprake van een verzamelbestemming “perifere detailhandel” of een maatwerkbestemming “garagebedrijf met showroom”.

Perifere detailhandel

Indien er sprake is van de bestemming perifere detailhandel, is verkoop van andere producten dan auto’s veelal toegestaan. Denk hierbij aan: boten, caravans, keukens en sanitair, zwembaden, zonwering, tuinhuisjes, haarden en kachels, grafzerken, meubels en dergelijke. Deze goederen onderscheiden zich van andere vormen van detailhandel vanwege de volumineuze aard en bevoorrading en zijn daarom meestal moeilijker inpasbaar in het zogenaamde kernwinkelgebied.

Maatwerkbestemming

Als er sprake is van een maatwerkbestemming, is voor een wijziging in de bestemming perifere detailhandel een afwijking van het bestemmingsplan noodzakelijk en daarvoor heb je de medewerking nodig van de gemeente! Relevant daarbij is het gemeentelijk en het provinciaal beleid. Buiten de hiervoor genoemde perifere detailhandel kan men bij herbestemming denken aan bijvoorbeeld:

• ondergeschikte detailhandel
• verkoop via internetwinkels al dan niet met een kleine showroom
• bedrijfsverzamelgebouwen
• dienstverlening waaronder kleine zelfstandige kantoren (meestal begrensd tot maximaal 150 m²)
• productiegebonden detailhandel
• recreatie/sport/pleasure: spel, fitness beauty en wellness
• (para)medische doeleinden
• creatieve bedrijvigheid: architecten, drukkerijen en ontwerpers

Huidige ‘kruimellijst’

Veelal zal het er op neer komen dat afwijking het bestemmingplan noodzakelijk is om een herbestemming mogelijk te maken. De wet kent voor afwijking van het bestemmingsplan een zogenaamde kruimelgevallenlijst. Gevallen die voorkomen op die lijst kunnen met een relatief snelle en lichte procedure worden vergund. Dat betekent dat het college van burgemeester en wethouders in beginsel binnen acht weken dient te beslissen en dat geen uitgebreide ruimtelijke onderbouwing noodzakelijk is. Interessant voor leegstaande garagebedrijven is de mogelijkheid om de functie van een pand binnen de bebouwde kom met een oppervlakte van maximaal 1.500 m² te kunnen wijzigen. Zo kan een garagebedrijf dus worden omgezet in een bedrijfsverzamelgebouw. Omzetting naar woningen is op deze lijst overigens expliciet uitgesloten. Er kan op deze wijze dus geen appartementencomplex van het garagebedrijf worden gemaakt.

Toekomstige ‘kruimellijst’

Dit gaat naar alle waarschijnlijkheid veranderen in de (nabije) toekomst. Op 31 oktober 2013 heeft de Minister van Infrastructuur en Milieu een ontwerpbesluit gepubliceerd waarin de mogelijkheden aanzienlijk worden verruimd. Zo komt de beperking van 1.500 m² te vervallen en kan de gebruiksfunctie van het aansluitend terrein eveneens met een kruimelontheffing worden gewijzigd. Hiermee gaat de flexibiliteit met grote sprongen vooruit. De laatste hindernis blijft natuurlijk de gemeente zelf. Nu het instrumentarium door de minister wordt verbeterd, zal de gemeente het lef moeten tonen om met nieuwe initiatieven van de gebaande wegen af te wijken. Gemeenten en eigenaren van leegstaande of leegkomende garagebedrijven: U bent nu aan zet!