Van feest tot fiasco: de juridische kant van vuurwerkongevallen
17 dec 2024 Letselschaderecht Avyola de Haas
De komende twee weken slaat menig huishouden champagne, oliebollen en sterretjes in; de jaarwisseling staat immers weer voor de deur. Maar het blijft niet bij enkel sterretjes: vorig jaar hebben de Nederlanders voor zo’n 105 miljoen euro aan vuurwerk aangeschaft. Helaas gaat het afsteken daarvan niet in alle gevallen goed.
De cijfers rondom vuurwerkslachtoffers
Vorige jaarwisseling heeft zwaar illegaal vuurwerk meer slachtoffers gemaakt dan in andere jaren. 29 procent van de verwondingen werd veroorzaakt door mortierbommen, nitraten en cobra’s. Dat blijkt uit de jaarlijkse vuurwerkcijfers van VeiligheidNL, het kenniscentrum voor letselpreventie. Met name 12- tot en met 15-jarigen raakten vaker gewond door zwaar illegaal vuurwerk, in totaal goed voor 34% van alle vuurwerkslachtoffers.
In totaal moesten tijdens oud en nieuw 1.212 mensen medisch worden behandeld, waarvan 365 op de Spoedeisende Hulp. Het letsel bestaat met name uit verwondingen aan de handen (met regelmatig verlies van vinger(s) of een hand), brandwonden en oogletsel. Het letsel wordt in vergelijking met voorgaande jaren steeds erger, waardoor plastisch chirurgen het er maar druk mee hebben. In totaal moesten 54 mensen behandeld worden door de plastisch chirurg. Bij de heftige handletsels zijn bijna alle slachtoffers minderjarig.
Het letsel levert regelmatig blijvende gevolgen op. De vraagt die rijst is of vuurwerkslachtoffers hun schade kunnen verhalen. Het antwoord hierop varieert per zaak.
Wanneer schadevergoeding bij vuurwerkletsel?
Mocht jij schade lijden door het vuurwerk dat iemand anders heeft afgestoken, dan kan die ander aansprakelijk zijn voor de door jou geleden schade. Er moet wel sprake zijn van een onrechtmatige gedraging om jouw schade te kunnen verhalen. Er is o.a. sprake van een zogenaamde ‘onrechtmatige daad’ wanneer iemand zich gevaarzettend gedraagt, dus een gevaar voor anderen in het leven roept. Of er sprake is van gevaarzettend gedrag, hangt af van alle omstandigheden van het geval waarbij met name gekeken wordt hoe groot de kans is op ongevallen bij dit gedrag, de ernst van de gevolgen van het ongeval, hoe ‘makkelijk’ het nemen van voorzorgsmaatregelen is en de grootte van de kans dat een potentieel slachtoffer niet voldoende oplet.
Ook de importeur of producent kan aansprakelijk worden gehouden, mits sprake is van aantoonbaar gebrekkig vuurwerk.
''Vorige jaarwisseling heeft zwaar illegaal vuurwerk meer slachtoffers gemaakt dan in andere jaren.''
Hoe oordelen rechters?
De Nederlandse rechters hebben zich al regelmatig uitgelaten over aansprakelijkheid bij ongevallen met vuurwerk. Zoals gezegd, veel hangt af van de specifieke omstandigheden van het ongeval. Als veiligheidsvoorschriften niet worden nageleefd of er sprake is van illegaal vuurwerk, komt de aansprakelijkheid eerder vast te staan. Dat voorschriften niet worden nageleefd of er sprake is van illegaal vuurwerk moet echter wel bewezen kunnen worden. Dat is vaak lastig. Zo oordeelde de Rechtbank Rotterdam in 2023 nog dat de aansprakelijkheid niet vast kwam te staan in het geval waarbij een man zijn voet verloor door een stuk zwaar Belgisch vuurwerk, aangekocht door een vriend van hem. De man kon niet voldoende bewijzen dat hij niet wist dat zijn vriend (illegaal) zwaar knalvuurwerk had aangeschaft.
Ook kan eigen schuld een rol spelen. Zo oordeelde in 2020 het Hof Amsterdam dat een man die een illegale Cobra (meegenomen door een collega naar een bedrijfsfeest) aanstak en daarbij zijn hand verloor slechts 10% van zijn schade vergoed krijgt.
Ons advies
Het belangrijkste advies is alle veiligheidsvoorschriften rondom vuurwerk in acht nemen om ongevallen te voorkomen. Zie voor meer informatie over veiligheid en vuurwerk bijvoorbeeld de website van Rijksoverheid. Voorkomen is beter dan genezen.
Mocht het nou toch misgaan met letsel als gevolg, is het van belang (uiteraard na het verlenen van eerste hulp) om het bewijs veilig te stellen. Noteer de gegevens van getuigen die het ongeval hebben zien gebeuren, schakel de politie (welke een proces-verbaal opmaakt) in bij ernstig letsel en onderzoek direct of (deurbel)camera’s het ongeval hebben gefilmd.
Ben jij slachtoffer geworden van een vuurwerkongeval? Neem dan kosteloos telefonisch contact op met mij op of een van mijn collega’s van de sectie Letselschaderecht. Dan bespreken wij de mogelijkheden om jouw schade te verhalen.
Tot slot, een hele fijne en veilige jaarwisseling toegewenst!
