Welke mkb’ers komen in aanmerking voor het Uniform Herstelkader?

19 dec 2017 Ondernemingsrecht Jeroen Wilmer

N.b. Dit artikel is meer dan een jaar geleden voor het laatst gewijzigd. De informatie kan verouderd zijn.
Het Uniform Herstelkader Rentederivaten MKB is vandaag precies een jaar geleden in werking getreden. Vandaar dat ik deze week dagelijks een blog hierover publiceer. In mijn blog van gisteren blikte ik terug op het afgelopen jaar en de aanloop naar het Uniform Herstelkader. In dit blog ga ik dieper in op wie er wel en niet in aanmerking komen voor het Uniform Herstelkader en wat de stappen zijn die banken moeten nemen.

Aantal gedupeerden mkb-klanten

Het Herstelkader heeft als doel de ruim 19.000 ondernemers te compenseren voor ‘de schade’ die zij hebben geleden door het aangaan van een rentederivaat. Momenteel hebben slechts 390 mkb’ers een aanbod voor herstel ontvangen van hun bank: dit is nog geen 3% van het totale aantal ‘gedupeerde ondernemers’. Een zéér magere score aangezien bij het inwerkingtreden van het Herstelkader een afronding van de rentederivatendossiers eind 2017 een feit beoogde te zijn. U leest overigens goed dat ik ‘schade’ en ‘gedupeerden’ tussen aanhalingstekens zet. Waarom? Daar kom ik later in deze reeks op terug.

Op wie is het Herstelkader van toepassing?

Het Herstelkader moet actief door banken van toepassing worden verklaard op mkb-klanten die een rentederivaat hadden lopen in de periode tussen 1 april 2011 en 1 april 2014. Dit noemt men ‘het temporeel bereik’. Voor de mkb’ers die wel een renteswap hadden, maar niet in het temporeel bereik vallen, is het mogelijk zich middels een opt-in regeling aan te melden voor een herbeoordeling van hun dossier. Om van deze mogelijkheid gebruik te kunnen maken dient het derivatencontract na 1 januari 2005 te zijn gesloten en vóór 1 april 2011 vroegtijdig te zijn beëindigd.

Vaak onterechte uitsluiting ‘professionele’ klanten

Het Herstelkader staat open voor mkb’ers die zijn aan te merken als ‘niet-professionele beleggers’. De criteria voor professionele beleggers worden getoetst aan:
  1. Balanstotaal: minimaal 20 miljoen euro;
  2. Omzet: minimaal 40 miljoen euro;
  3. Eigen vermogen: minimaal 2 miljoen euro.
Als aan twee van deze criteria wordt voldaan op het moment van het afsluiten van de renteswap is men ‘professioneel’. In dat geval is het Herstelkader dus niet van toepassing. Het Herstelkader staat evenmin open voor ‘deskundige klanten’. Van een deskundige klant is sprake als men 10 miljoen euro aan onroerend goed op de balans heeft staan dat niet in eigen gebruik is. Aan de overige criteria voor deskundigheid zullen klanten zelden voldoen. Naar mijn mening worden door deze criteria veel klanten ten onrechte uitgesloten van een herbeoordeling. Het is immers een feit dat veel van deze klanten op het moment van het sluiten van de renteswap door de bank zelf -zwart op wit- zijn gekwalificeerd als zijnde ‘niet professioneel’. Men kan dan bijvoorbeeld denken aan onderwijs- of zorginstellingen. Hoewel dit soort instellingen dus door de bank als ‘niet professioneel’ zijn gekwalificeerd, biedt het Herstelkader de banken nu een escape om deze dossiers terzijde te leggen. Die mogelijkheid grijpen banken met twee handen aan: deze instellingen moeten hun gelijk maar bij de civiele rechter halen. Ik vind dat onjuist. De kwalificatie van de bank zelf op het moment van het sluiten de swap had leidend moeten zijn. Niet een cijfermatige beoordeling achteraf, zoals nu gebeurd.

Het stappenplan als men in aanmerking komt voor het Herstelkader

1.      Noodzakelijk substituut

De eerste stap van het Herstelkader is het ‘noodzakelijk substituut’ en is van toepassing op zogenaamde ‘gestructureerde rentederivaten’. Dit zijn complexe derivaten  die per definitie niet geschikt geacht worden voor mkb-klanten. Deze complexe producten worden met terugwerkende kracht omgezet in een ‘simpele’ renteswap. Hiervan moeten de financiële gevolgen worden gecompenseerd.

2.      Technisch herstel

De tweede stap betreft het ‘technisch herstel’. In deze stap worden bepaalde technische onvolkomenheden hersteld. Men moet dan met name denken aan het herstel van ‘mismatches’. Oftewel: zaken waarbij de swap hoger was dan de lening. De swap moet worden aangepast en de kosten daarvan komen voor rekening van de bank. Ook kan men denken aan een swap die eerder begon of langer doorloopt dan de achterliggende lening. Dit dient eveneens op kosten van de bank te worden aangepast.

3.      Generieke coulancevergoeding

De derde stap betreft de ‘generieke coulancevergoeding’. Dit betreft een vergoeding voor alle mkb-klanten waarop het Herstelkader van toepassing is van maximaal 20% van de rente die onder een renteswap aan de bank is betaald en naar verwachting nog betaald zal worden (onder een verrekening van de Euribor). De hoogte van de coulancevergoeding bedraagt maximaal 100.000 Euro. Een ‘venijnig’ punt hier is nog, dat als de bank bij het aangaan van de lening heeft geëist dat een swap werd gesloten ter afdekking van het risico van een rentestijging, de bank onder de coulance vergoeding (deels) uit kan.

4.      Vergoeding tussentijdse renteopslagen

De vierde en laatste stap betreft een vergoeding voor de tussentijdse renteopslagen. In deze laatste stap van het Herstelkader worden de renteopslagen op de leningen die de bank tussentijds aan de MKB-er heeft opgelegd gecompenseerd. Renteopslagen in het verleden moeten in zijn geheel worden terugbetaald, maar voor de toekomst mogen ze over een klein deel van de lening worden gehandhaafd. Dat de renteopslagen in de toekomst niet geheel ongedaan gemaakt moeten worden, is ook één van de (in mijn ogen) onbegrijpelijke bepalingen van het Herstelkader. In de rechtspraak is immers al vaak aangenomen dat opslagen ook in de toekomst geheel ongedaan gemaakt moeten worden. Hierover, en over de coulancevergoeding in het algemeen, meer in mijn blog van morgen. Fotocredits: Jacob Lund / Fotolia

Over de blogger
Jeroen Wilmer

AK Advocaten is één van de grotere advocatenkantoren in West-Brabant. Een sterk kantoor wordt gedragen door een team van sterke individuen.

Meer artikelen van Jeroen Wilmer

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.