Mogelijk nieuwe beroepsziekte onder piloten?

KLM moet onderzoek doen naar de aanwezigheid van giftige stoffen in vliegtuigen. Ook moet zij als werkgever onderzoeken wat het effect van de giftige stoffen is op de gezondheid van de piloot. De rechtbank Amsterdam veroordeelde KLM hiertoe op basis van goed werkgeverschap. Is hier sprake van een nieuwe beroepsziekte? De rechtbank in Amsterdam heeft op 18 september bepaald dat de KLM onderzoek moet doen naar giftige stoffen in haar vliegtuigen. De reden hiervoor is dat een piloot van de KLM stelt al lange tijd gezondheidsklachten te hebben. Het gaat om het aerotoxic syndrome. Hierdoor kan de piloot niet werken. Volgens de piloot zijn de giftige bestanddelen, afkomstig van de motorolie in de lucht van de cabine en cockpit, hier debet aan. Het gaat hier om TriCresylPhosphate (TCP). De werkgever en de piloot verschillen van mening over de vraag of sprake is van een schadelijke blootstelling.

Beroepsziekte & aansprakelijkheid

Als je als werknemer ‘in de uitoefening van je werkzaamheden’ letsel oploopt, dan kun je de werkgever daarvoor aansprakelijk stellen. Bij een ongeval op de werkvloer is hier vaak geen discussie over mogelijk. Bij beroepsziekten ligt dit vaak lastiger. Denk bijvoorbeeld aan RSI, rugklachten of OPS. Deze aandoeningen kun je ook oplopen buiten je werkzaamheden. Voor werknemers is het bij beroepsziekten vaak erg lastig om te bewijzen dat ze ziek zijn geworden door hun werkzaamheden. Dat geldt zeker indien ze ziek zijn geworden door gevaarlijke stoffen. Hoe kun je de blootstelling an sich bewijzen? En hoe kun je bewijzen dat de concentratie hoog genoeg is geweest om ziek van te worden? Hiervoor is onderzoek door een deskundige nodig. En wetenschappelijke onderbouwing is kostbaar. Zonder een grote vakbond achter je die zich hard wil maken voor je zaak, wordt dat financieel lastig.

Goed werkgeverschap & onderzoek

In de zaak van de KLM-piloot stond vast dat TCP’s in de cabine en dus ook in de cockpit voorkwamen. Volgens de KLM was de concentratie van TCP’s alleen zo laag dat de piloot daar helemaal niet ziek van kon worden. Hoe verder? De rechtbank heeft geoordeeld dat: (1) KLM zelf onderzoek moet doen naar de giftige stoffen en (2) geeft in overweging om ook de invloed daarvan op de gezondheid van de piloot te onderzoeken. Ook dit onderzoek mag van de werkgever verlangd worden op grond van het goed werkgeverschap. De rechtbank baseert zijn oordeel op het goed werkgeverschap en de arboregels. De werkgever moet namelijk de blootstelling beoordelen indien werknemers “kunnen” worden blootgesteld aan gevaarlijke stoffen. Dat betekent dat een werkgever onderzoek moet doen en in dit geval ook moet betalen. Bijzonder is dat de rechtbank de suggestie doet om het onderzoek uit te breiden naar hoe de piloot op de aanwezige concentratie TCP’s reageert. Met deze laatste suggestie is de rechter de piloot te hulp geschoten in het kader van de werkgeversaansprakelijkheid. Met een onafhankelijk onderzoek zal het voor hem eenvoudiger zijn om aan te tonen dat hij door de blootstelling gezondheidsklachten heeft opgelopen in zijn werkzaamheden. De werkgever ontkomt dan alleen nog aan aansprakelijkheid als hij aantoont dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan. Deze route biedt misschien uitkomst bij andere (beroeps)ziekten waar nog weinig onderzoek naar is gedaan. Denk aan gezondheidsklachten door elektromagnetische straling. De uitkomsten van de 'onderzoeken' hiernaar verschillen. Over deze zaak zijn diverse krantenartikelen verschenen, waaronder in de NRC, de Volkskrant en de Telegraaf.