De nieuwe Ladder: oude wijn in nieuwe zakken?

In mijn blog van 2 mei 2017 ben ik ingegaan op de komst van de nieuwe Ladder en heb ik de vraag gesteld of er inhoudelijk veel gaat wijzigen voor de ladderpraktijk. Het is nu zo ver: op 1 juli 2017 wijzigt de wet over de Ladder voor duurzame verstedelijking. De doelstelling van de Ladder blijft ongewijzigd. Dat is het tegengaan van ongewenste leegstand en het stimuleren van zorgvuldig ruimtegebruik in geval van een nieuwe stedelijke ontwikkeling. Wat verandert er dan aan de nieuwe Ladder?

Veranderingen in de nieuwe Ladder voor duurzame verstedelijking

De nieuwe wet en de toelichting is vooral duidelijker dan de huidige Ladder. Ten eerste worden de drie afzonderlijke treden losgelaten. Treden 1 en 2 zagen op onderzoek naar de actuele regionale behoefte en de vraag of de ontwikkeling binnen bestaand stedelijk gebied mogelijk was. Deze twee treden worden samengevoegd in één toets. Trede 3 verlangde een goede ontsluiting indien de ontwikkeling buiten bestaand stedelijk gebied mogelijk werd gemaakt. Die laatste trede komt geheel te vervallen. De nieuwe Ladder eist niet meer dat de actuele regionale behoefte moet worden beschreven, de tekst volstaat met de behoefte. Uit oogpunt van zorgvuldige besluitvorming zal het behoefte-onderzoek echter nog steeds actueel moeten zijn. Daarnaast kan in sommige gevallen een regionale afstemming nodig zijn. Wat betreft het onderscheid van de laddertoets bij een nieuwe stedelijke ontwikkeling in bestaand stedelijk gebied of buiten bestaand stedelijk gebied, wijzigt er weinig. Ook bij bestaand stedelijk gebied moet worden ingegaan op de behoefte door middel van een beschrijving. Bij buitenstedelijk gebied moet de behoefte nadrukkelijker worden uitgewerkt. Daarbij dient te worden gemotiveerd waarom de ontwikkeling niet in bestaand stedelijk gebied kan plaatsvinden. Waar de grens ligt tussen beschrijven en nadrukkelijk motiveren lijkt op grond van de taalkundige uitleg duidelijk. In de praktijk is het echter altijd de vraag wanneer hieraan wordt voldaan. Hoeveel tekst en hoeveel argumenten moeten eraan worden gewijd? Dat valt in zijn algemeenheid helaas niet te zeggen.

Laddertoets volledig doorschuiven?

Het kunnen doorschuiven van de laddertoets naar het moment dat uitwerkingsplannen c.q. wijzigingsbevoegdheden worden benut, is wellicht de belangrijkste wijziging van de nieuwe Ladder. Ook hiervoor geldt echter dat bij de vaststelling van het moederplan al wel duidelijk moet zijn dat de voorziene ontwikkelingen uit oogpunt van goede ruimtelijke ordening aanvaardbaar zijn. Het onderzoek kan dus niet volledig worden doorgeschoven. Een doorkijkje naar de laddertoets is bij vaststelling van het moederplan nog gewoon noodzakelijk.

Vooral tekstuele wijzigingen

Kortom, de nieuwe laddertoets voorziet in de nodige tekstuele wijzigingen c.q. vereenvoudigingen. Het valt echter te betwijfelen of de ladderpraktijk daardoor fors zal gaan wijzigen. Behoefte-onderzoek blijft maatwerk en bij twijfel is het noodzaak goed te motiveren. Fotocredits: Vojtech Herout / Fotolia