Aandeelhoudersovereenkomsten in familiebedrijven: een heldere basis voor duurzame samenwerking

Families delen veel: waarden, herinneringen en soms ook een bedrijf. Wanneer meerdere familieleden aandeelhouder zijn van het familiebedrijf, is het essentieel om goede afspraken te maken. Een aandeelhoudersovereenkomst legt deze afspraken vast en vormt een juridisch vangnet voor als zaken anders lopen dan verwacht.

Ik wil meer weten over Ondernemingsrecht

Wat is een aandeelhoudersovereenkomst?

Een aandeelhoudersovereenkomst is een juridisch bindende overeenkomst tussen aandeelhouders die hun onderlinge rechten en plichten vastlegt. Anders dan de statuten van een bedrijf, die openbaar zijn, is een aandeelhoudersovereenkomst een privé-document dat alleen geldt tussen de partijen die het ondertekenen.

Waarom is een aandeelhoudersovereenkomst belangrijk voor familiebedrijven?

In een familiebedrijf spelen naast zakelijke ook emotionele belangen een rol. Een aandeelhoudersovereenkomst biedt structuur en duidelijkheid, wat in tijden van spanning of conflict van onschatbare waarde kan zijn.

Specifieke voordelen zijn:

1. Vastleggen van verwachtingen: Familieleden hebben vaak impliciete verwachtingen van elkaar. Een aandeelhoudersovereenkomst maakt deze expliciet.

2. Voorkomen van conflicten: Door vooraf afspraken te maken over potentiële knelpunten, kunnen conflicten worden voorkomen of sneller worden opgelost.

3. Beschermen van minderheidsaandeelhouders: Vooral belangrijk als niet alle familieleden actief zijn in het bedrijf.

4. Waarborgen van continuïteit: Afspraken over opvolging en overdracht van aandelen zorgen voor een soepele overgang tussen generaties.

Wat moet er in een aandeelhoudersovereenkomst staan?

Een goede aandeelhoudersovereenkomst voor een familiebedrijf bevat typisch de volgende elementen:

Overdracht van aandelen

• Wie mag aandeelhouder worden? Alleen familieleden of ook externe partijen?

• Wat gebeurt er bij overlijden, echtscheiding of arbeidsongeschiktheid van een aandeelhouder?

• Welke procedures gelden bij verkoop van aandelen (voorkeursrecht, aanbiedingsplicht)?

• Hoe wordt de waarde van aandelen bepaald bij overdracht?

Besluitvorming

• Welke besluiten vereisen unanimiteit of een gekwalificeerde meerderheid?

• Welke zeggenschap hebben aandeelhouders die niet actief zijn in het bedrijf?

• Hoe worden impasses doorbroken?

Winstbeleid

• Wat is het dividendbeleid?

• Hoeveel winst wordt geherinvesteerd in het bedrijf?

• Hoe wordt omgegaan met privé-onttrekkingen?

Werkende aandeelhouders

• Welke familieleden kunnen in het bedrijf werken?

• Wat zijn de functie-eisen en beloningsstructuren?

• Hoe worden prestaties beoordeeld?

Uittreding en geschillenregeling

• Onder welke voorwaarden kan een aandeelhouder uittreden?

• Hoe worden geschillen opgelost (mediation, arbitrage)?

• Wat zijn de gevolgen van overtreding van de overeenkomst?

Het proces van opstellen: meer dan een formaliteit

Het opstellen van een aandeelhoudersovereenkomst is meer dan een juridische exercitie. Het is een proces waarbij familieleden hun verwachtingen, wensen en zorgen op tafel leggen. Dit kan leiden tot waardevolle gesprekken over de toekomst van het bedrijf en de rol van de familie daarin.

Tips voor dit proces:

1. Begin tijdig: Stel een aandeelhoudersovereenkomst op als de verhoudingen nog goed zijn.

2. Zorg voor openheid: Alle aandeelhouders moeten hun belangen en verwachtingen kunnen uitspreken.

3. Denk vooruit: Anticipeer op toekomstige ontwikkelingen zoals groei van familie en bedrijf.

4. Zoek juridische begeleiding: Een specialist in familiebedrijven kan zorgen voor een juridisch sluitende overeenkomst die past bij jouw specifieke situatie.

Relatie met het familiestatuut

De aandeelhoudersovereenkomst staat niet op zichzelf, maar vormt een juridische vertaling van een deel van de afspraken uit het familiestatuut. Waar het familiestatuut de grote lijnen en waarden vastlegt, regelt de aandeelhoudersovereenkomst de concrete rechten en plichten van de aandeelhouders.

Open communicatie en duidelijke schriftelijke vastlegging van afspraken zijn essentieel om toekomstige discussies te voorkomen. Uit onderzoek blijkt dat afspraken duidelijk schriftelijk vastleggen één van de belangrijkste aanbevelingen is voor familiebedrijven.

Conclusie

Een goed opgestelde aandeelhoudersovereenkomst is een onmisbaar instrument voor familiebedrijven met meerdere aandeelhouders. Het biedt duidelijkheid, voorkomt conflicten en draagt bij aan de continuïteit van het bedrijf over generaties heen. Het opstellen van de overeenkomst is daarbij niet alleen een juridisch proces, maar ook een waardevol moment van reflectie voor de familie.

Wil je een aandeelhoudersovereenkomst opstellen die past bij de unieke situatie van jouw familiebedrijf? Onze specialisten combineren juridische expertise met inzicht in de dynamiek van familiebedrijven. Neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek.