Het familiestatuut: de ongeschreven regels van je familiebedrijf vastgelegd

Elke familie heeft haar eigen ongeschreven regels, tradities en dynamiek. Wanneer die familie ook samen een bedrijf runt, worden deze aspecten nog belangrijker. Een familiestatuut brengt structuur in deze complexe relatie tussen familie en bedrijf. Maar wat is een familiestatuut precies en waarom zou jouw familiebedrijf er een moeten hebben?

Ik wil meer weten over Ondernemingsrecht

Het familiestatuut: de spelregels van je familiebedrijf

Een familiestatuut is een document waarin de familie haar visie, waarden en afspraken vastlegt over de relatie tussen de familie en het bedrijf. Het is een soort “grondwet” voor het familiebedrijf, waarin staat beschreven hoe de familie wil samenwerken en het bedrijf wil besturen.

Uit onderzoek blijkt dat het belangrijkste motief voor bedrijven om een familiestatuut op te stellen (in ruim 85% van de gevallen) het behoud van harmonie is. Andere belangrijke redenen zijn het maken van afspraken over het samenwerken met familieleden (bijna 70%) en het regelen van het opvolgingsvraagstuk (ruim 65%).

Het familiestatuut is niet juridisch bindend zoals bijvoorbeeld statuten of aandeelhoudersovereenkomsten, maar heeft wel een morele waarde. Het schetst de spelregels waar familieleden zich aan willen houden.

Wat staat er in een familiestatuut?

Een familiestatuut is maatwerk en de inhoud verschilt per familie, maar veel voorkomende thema’s zijn:

Historie, principes en visie

• De geschiedenis van het familiebedrijf

• De waarden die de familie belangrijk vindt

• De langetermijnvisie voor het bedrijf

Leiderschap en management

• Wie kan in de leiding van het bedrijf komen

• Welke opleiding en ervaring is nodig

• Hoe worden prestaties beoordeeld

Eigenaarschap

• Wie kan aandelen bezitten

• Hoe worden aandelen overgedragen

• Het dividendbeleid

Communicatie

• Hoe worden familieleden geïnformeerd

• Hoe worden beslissingen genomen

• Het behouden van familiebetrokkenheid

Conflicthantering

• Hoe worden meningsverschillen opgelost

• Wat gebeurt er bij fundamentele onenigheid

Het proces is even waardevol als het resultaat

Het proces van het opstellen van een familiestatuut is minstens zo waardevol als het eindresultaat. Het dwingt familieleden om met elkaar in gesprek te gaan over soms gevoelige onderwerpen. Dit leidt tot meer begrip en een sterkere basis voor samenwerking.

Een familiestatuut is echter geen statisch document. Net zoals families en bedrijven evolueren, zou ook het familiestatuut regelmatig geëvalueerd en waar nodig bijgewerkt moeten worden.

Familie governance: het grote plaatje

Het familiestatuut is een belangrijk onderdeel van wat we “familie governance” noemen. Familie governance omvat alle mechanismen die zijn ingevoerd om de relaties tussen familieleden en het bedrijf te regelen en te versterken.

Er is niet één standaardrecept dat voldoet aan de verschillende behoeften van familiebedrijven op het gebied van familie governance. De behoefte aan governance-mechanismen groeit mee met de ontwikkeling van familie en bedrijf.

Tips voor het opstellen van een familiestatuut

1. Begin tijdig: Wacht niet tot er spanningen ontstaan, maar werk aan het familiestatuut als de verhoudingen nog goed zijn.

2. Betrek alle familieleden: Zorg dat iedereen zijn stem kan laten horen.

3. Schakel deskundige begeleiding in: Een neutrale derde partij kan helpen bij het structureren van het gesprek.

4. Zie het als een levend document: Evalueer en pas het familiestatuut regelmatig aan.

Conclusie

Een familiestatuut is een waardevol instrument voor elk familiebedrijf dat de continuïteit en harmonie wil waarborgen. Het creëert duidelijkheid over verwachtingen en verantwoordelijkheden, en legt een stevige basis voor de toekomst. De toegevoegde waarde zit niet alleen in het document zelf, maar vooral in het proces van het bespreken en vastleggen van wat voor de familie belangrijk is.

Overweeg je een familiestatuut op te stellen of je bestaande statuut te actualiseren? Wij helpen je graag bij het vormgeven van dit belangrijke document. Neem contact met mij of een van mijn collega’s van de sectie Ondernemingsrecht.