Ouderonthechting; situatie voort laten duren of ingrijpen?

In de rechtspraak, maar ook zeker in de media, wordt er steeds vaker gesproken over de termen ouderverstoting, ouderonthechting en parental alienation. Daar worden situaties mee bedoeld waarin een kind aangeeft minder of geen contact te willen met één van de ouders na scheiding. Dat dit helaas niet iets van de laatste jaren is, onderschrijft het onderzoek uit 2018 van Matthijs Kalmijn (lid van het Expertteam Ouderverstoting). Uit zijn onderzoek volgt namelijk dat 20% van de kinderen (geboren tussen 1971 en 1991) van ouders die voor 2000 zijn gescheiden hun vader niet meer ziet, en 5% hun moeder niet. In dit blog ga ik kort in op de gevolgen van ouderonthechting en een drietal recente, relevante uitspraken.

Schade en trauma’s

Het kan zo zijn dat een kind door één van de ouders wordt opgezet tegen de andere ouder, maar dit hoeft niet altijd het geval te zijn. In sommige gevallen is er geen sprake van een bewuste daad. Duidelijk is in ieder geval dat een kind dat zich in een groot en langdurig loyaliteitsconflict bevindt grote schade en trauma’s kan oplopen. Daarbij moet je dan bijvoorbeeld denken aan depressies, middelengebruik, woede-uitbarstingen en slechtere prestaties op school. Ernstige ouderonthechting wordt door betrokken professionals als kindermishandeling gekwalificeerd.

Volgens psycholoog Heleen Koppejan (eveneens lid van het Expertteam Ouderverstoting) ontwikkelt de eigen identiteit van een kind zich ook veel minder goed. Hoeveel last een kind ervan heeft, is logischerwijs afhankelijk van veel factoren en van het kind zelf. In januari van 2021 heeft het Expertteam ouderverstoting/complexe omgangsproblematiek een rapport uitgebracht met adviezen voor maatregelen om de gevolgen van ouderverstoting te voorkomen of op te vangen.

Recente uitspraken

In sommige gevallen hebben ouders al maanden, of zelfs jaren, geen contact met hun kind. Rechters en andere hulpverleners blijven worstelen met de vraag welk ingrijpend besluit het minst schadelijk is voor een kind: de situatie voort laten duren of ingrijpen? Er wordt terughoudend omgegaan met een uithuisplaatsing, maar de laatste tijd zie je wel steeds vaker dat er voor ingrijpen gekozen wordt, al dan niet op advies van een bijzondere curator. Ik zal hieronder kort 3 recente uitspraken bespreken. 

RECHTBANK NOORD-HOLLAND 10-06-2020, ECLI:NL:RBNHO:2020:5660 

De rechtbank steunt de bijzondere curator in haar opvatting dat de schade die door de ouderonthechting wordt toegebracht groter is dan de mogelijke schade die wijziging van de hoofdverblijfplaats en het gezag met zich meebrengt. De rechtbank wijzigt het hoofdverblijf en bepaalt dat vader voortaan alleen het gezag zal hebben. Er wordt een omgangsregeling met moeder vastgesteld met een wachtperiode van 10 weken zodat het kind de gelegenheid krijgt om te wennen aan de nieuwe situatie. Moeder krijgt op deze manier de kans om door tijdsverloop haar angst, spanning en emotie af te laten nemen.

RECHTBANK NOORD-HOLLAND 22-10-2020, ECLI:NL:RBNHO:2020:8551

De rechtbank vindt het niet in het belang van het kind om de huidige situatie, waarin contact tussen hem en zijn vader beperkt en niet voorspelbaar is, te laten voortduren. De rechtbank geeft aan geen contra-indicaties te zien tegen omgang met vader. Moeder dient de omgangsregeling na te komen op straffe van een dwangsom. 

GERECHTSHOF ‘S-HERTOGENBOSCH 20-05-2021, ECLI:NL:GHSHE:2021:1472

De warme band tussen moeder en het kind, alsmede de hechtingsrelatie staat hier niet ter discussie. Er is echter meer nodig voor goed en verantwoord ouderschap. Moeder ziet geen enkele rol voor vader weggelegd en doet er alles aan om ervoor te zorgen dat het kind geen contact met vader heeft. De rechter is van mening dat dit slechts doorbroken kan worden door wijziging van het hoofdverblijf naar vader. Vader zorgt ervoor dat kind contact met beide ouders kan hebben.  

Conclusie

Het ontbreken van contact tussen een ouder en kind kan voor alle betrokkenen veel gevolgen met zich meebrengen. Het blijft een hele lastige afweging wat in dit soort gevallen beter is; de situatie voort laten duren of ingrijpen. Het is van harte te hopen dat met de adviezen die het Expertteam heeft gegeven op korte termijn positieve stappen gezet worden in het voorkomen van schade en trauma’s die bij ouderonthechting komen kijken.

Heb je naar aanleiding van dit blog vragen over een omgangsregeling of zorgregeling of andere kwesties omtrent Familierecht? Neem dan nu contact met ons op. Wij staan voor je klaar en helpen je graag!

Neem contact op