Overmacht door EU-sancties?
28 feb 2022 Ondernemingsrecht Erik van Loon
N.b. Dit artikel is meer dan een jaar geleden voor het laatst gewijzigd. De informatie kan verouderd zijn.
Oekraïne is op meerdere plekken binnengevallen door troepen van Rusland. Als gevolg daarvan heeft de EU meerdere sancties getroffen tegen Rusland. Deze richten zich op:
- financiële sector
- de energie- en de vervoerssector
- goederen die niet slechts voor civiele, maar ook voor militaire toepassingen gebruikt kunnen worden
- exportcontrole
- exportfinanciering
De sancties hebben kortgezegd als doel de handel met Rusland te beperken. Als gevolg van deze sancties kan het voor Nederlandse ondernemers lastiger worden, of misschien wel onmogelijk blijken, de contractuele verplichtingen tijdig en/of volledig na te komen.
Overmacht?
Indien u als gevolg van de EU-sancties onverhoopt uw leveringsverplichtingen niet kunt nakomen, kunt u mogelijk jegens uw (Nederlandse) afnemers een beroep doen op ‘overmacht’. Uw afnemers kunnen u in die gevallen niet dwingen tot nakoming. En u bent niet aansprakelijk voor de eventuele schade die uw afnemers lijden.
Uw leveringsverplichting dient wel daadwerkelijk belemmerd te worden door de getroffen EU-sancties. Alleen in die gevallen zal sprake zijn van overmacht. Kunt u dezelfde zaken bijvoorbeeld gemakkelijk elders inkopen, dan zal niet snel sprake zijn van overmacht.
Overmacht begint bij de situatie waarin het nakomen van de verplichtingen een dermate grote inspanning of opoffering kost, dat deze als praktisch onmogelijk moet worden aangemerkt.
Opschorting
Indien u niet de leverancier ben, maar de afnemer kunnen de sancties uiteraard ook gevolgen hebben. Indien uw leverancier hierdoor zijn verplichtingen niet nakomt, kunt u op uw beurt uw (betalings)verplichting opschorten. Zolang de leverancier zijn (leverings)verplichting niet nakomt, hoeft u ook niet te presteren.
"Overmacht begint bij de situatie waarin het nakomen van de verplichtingen een dermate grote inspanning of opoffering kost, dat deze als praktisch onmogelijk moet worden aangemerkt."
Ontbinding
Kunt u de levering van de zaken niet afwachten of heeft u de koopsom al (deels aan)betaald, kunt u ook overwegen een beroep te doen op de ontbinding van de overeenkomst. Die ontbinding heeft als gevolg dat partijen hun prestaties weer ongedaan dienen te maken. De leverancier kan hiermee dus gedwongen worden de reeds betaalde koopsom terug te betalen.
Wijziging van de overeenkomst
In dergelijke situaties waarin onvoorziene omstandigheden zoals de EU-sancties maken dat het naleven van de overeenkomst lastig is of zelfs onmogelijk wordt, kunnen partijen de rechter vragen de overeenkomst te wijzigen.
Algemene voorwaarden
Ongeacht of u de leverancier bent of de afnemer, dient u altijd goed te kijken naar de algemene voorwaarden die zijn overeengekomen. In die algemene voorwaarden wordt doorgaans meer concreet beschreven wat de rechten en plichten van partijen zijn en dergelijke gevallen.
Conclusie
Wordt u geconfronteerd met de gevolgen van de getroffen EU-sancties tegen Rusland? En vraagt u zich af wat de gevolgen daarvan zijn voor uw contractuele rechten en plichten? Neem dan contact op met Erik van Loon of een van onze andere gespecialiseerde advocaten.
Meer blogs van de sectie Ondernemingsrecht
