Privacy in het familierecht

Privacybescherming is tegenwoordig een hot item. Vanaf de inwerkingtreding van de AVG op 25 mei 2018 moeten organisaties veel doen om de privacy van burgers te beschermen. In het familierecht wordt het met de privacy vaak juist niet zo nauw genomen. Ik zie in procedures vaak gebeuren dat de privacy van een van de ex-echtgenoten door de ander wordt geschonden ten behoeve van de eigen belangen. Mag dat eigenlijk?

Privacy tijdens de echtscheidingsprocedure

In de meeste huwelijken is er een taakverdeling: de ene partner verricht meer werkzaamheden in het huishouden, de ander zorgt voor de financiën en administratie. Vaak heeft de partner die zich niet met de administratie bezig houdt weinig zicht op het aanwezige vermogen. Tijdens een echtscheidingsprocedure adviseer ik dan ook altijd om na te gaan hoeveel inkomen en vermogen er is, waar er pensioen is opgebouwd en om kopieën van alle relevante stukken te maken. Dat kunnen weliswaar persoonlijke stukken zijn en kan dus de privacy van de ander schenden, maar tijdens de procedure kan het nodig zijn om stellingen met documenten te onderbouwen. Als er discussie is over de vraag of er een levensverzekering aanwezig is, bijvoorbeeld. Daarnaast komt het tijdens een echtscheiding vaak voor dat de ex-echtgenoot nog de beschikking heeft over allerlei persoonlijke codes van de ander, zoals de DigiD-code en inloggegevens van e-mail, bankrekeningen of social media. Codes kunnen natuurlijk veranderd worden, maar het gebeurt toch nog vaak genoeg dat de ex-echtgenoot op meer of minder slinkse wijze achter de nieuwe codes komt. Of post op naam van de ex-echtgenoot openmaakt die nog op het oude adres wordt bezorgd. Zo wordt er regelmatig meegelezen in de correspondentie tussen de ex-partner en diens advocaat, neemt men kennis van privé-berichten op Facebook, of blijft er zicht op de inkomsten en uitgaven op een bankrekening. Schendt dit de privacy? Jazeker. Mag dit? Meestal niet, maar zoals hieronder zal blijken wordt het meestal niet afgestraft.

Privacy na de scheiding

Ook na de scheiding kan het nog interessant zijn de ex-partner te blijven volgen, bijvoorbeeld voor degene die partneralimentatie moet betalen. Regelmatig worden (privé-)berichten en foto’s op social media gebruikt om aan te tonen dat iemand werkt. Of wordt er, in een procedure om de partneralimentatie te beëindigen, een detectivebureau ingeschakeld om te onderzoeken of de alimentatieontvanger opnieuw samenwoont. Dat bureau volgt en observeert dan gedurende enige tijd de alimentatieontvanger en de nieuwe partner, maakt foto’s en opnames en schrijft een uitvoerig verslag over alle observaties.

Wel privacyschending, geen sanctie

In gerechtelijke procedures over of na de scheiding worden dus regelmatig stukken overlegd, die niet altijd op rechtmatige wijze zijn verkregen en waarbij de privacy van de ander is geschonden. Vaak worden die stukken alleen overlegd als ze bewijs opleveren van belangrijke feiten die de andere partij ontkent. Bijvoorbeeld als de ander ontkent dat hij of zij werkt, of samenwoont met een nieuwe partner. De rechter richt zich in die gevallen meestal op degene die het feit ontkent en vraagt niet vaak naar de herkomst van de stukken. Ook niet als de andere partij daar iets over opmerkt. Dit strookt op zich met het uitgangspunt dat de rechter vrij is om de bewijsstukken naar eigen inzicht te waarderen. De rechter zal het belang van de waarheidsvinding dus afwegen tegen het belang van de ander om de privacy te respecteren. Aangezien die laatste in de procedure niet eerlijk is geweest weegt het belang van de waarheidsvinding vaak zwaarder! Fotocredits: anyaberkut / Fotolia