Smartengeld voor nabestaanden en naasten?

Op 23 maart 2010 haalde een eerdere poging van de wetgever tot vergoeding van affectieschade het niet. De wetgever heeft in de tussentijd niet stilgezeten. Er is een nieuw wetsvoorstel vergoeding zorg- en affectieschade ingediend. Deze moet de positie verbeteren van de naasten van personen, die door toedoen van een ander letselschade lijden of zijn overleden.

Affectieschade wordt nu in Nederland niet vergoed

Met affectieschade wordt de immateriële schade bedoeld, die bestaat uit het verdriet dat wordt veroorzaakt door het overlijden of door het ernstig gewond raken van een naaste als een ander aansprakelijk is. Dit wordt ook wel smartengeld genoemd. Hierbij kan gedacht worden aan de situatie waarin een kind wordt aangereden en ernstig invalide raakt. Als ouders heb je nu geen recht op vergoeding van smartengeld. Alleen het kind zelf heeft hier recht op. Als het kind komt te overlijden, hebben de ouders ook geen recht op vergoeding van smartengeld. Dit is het resultaat van de huidige regels. Er kan natuurlijk verschil van mening zijn als het gaat om vergoeding van affectieschade. Kan aan het leed van naasten wel een prijskaartje worden gehangen? Krijgen we dan geen Amerikaanse toestanden? Uit onderzoek blijkt dat vergoeding kan bijdragen aan de verwerking. Het is dan ook niet vreemd dat de meeste andere Europese landen wel enige vorm van vergoeding van affectieschade kennen.

Wanneer heb je als naaste of nabestaande recht op smartengeld?

Een recht op vergoeding van affectieschade is er in het huidige voorstel alleen bij ernstig en blijvend letsel of overlijden. Dus niet bij alle soorten letsel zal er recht op vergoeding van smartengeld bestaan. Van belang is de mate van functionele invaliditeit. Maar ook de invloed van het letsel op het leven van het slachtoffer en de naaste zelf. De groep van personen die recht heeft op smartengeld is beperkt tot de personen die geacht mogen worden een zeer nauwe band met het slachtoffer te hebben. De bedragen die nu in het voorstel worden genoemd, liggen tussen de € 12.500 en € 20.000. Het maakt uit of je een levensgezel/partner bent of een meerderjarig kind dat niet thuis woont. Bij letsel en overlijden door een geweldsmisdrijf valt de naaste of nabestaande in de hogere smartengeldvergoedingen. Ook voorziet dit wetsvoorstel in de mogelijkheid dat naasten en nabestaanden zich als benadeelde partij in het strafproces kunnen voegen voor vergoeding van affectieschade en kosten die zij voor het slachtoffer hebben moeten maken.

Van voorstel naar wet?

Het huidige ambtelijk wetsvoorstel is nog een concept waarop gereageerd mag worden. Pas op een later moment zal het parlementaire debat plaatsvinden. Pas als de wet is goedgekeurd door de Eerste Kamer en de Tweede Kamer zal er mogelijk voor naasten en nabestaanden een mogelijkheid zijn om smartengeld te vorderen. Als het voorstel ook daadwerkelijk de eindstreep haalt, zal Nederland weer in de pas lopen met de andere Europese landen.