Gemeenteraad vliegt uit de bocht bij bouwplan

Het is vaste praktijk dat een initiatiefnemer voor een bouwplan door de gemeente wordt geadviseerd om in een vroeg stadium omwonenden daarbij te betrekken. Maar wat nu als de initiatiefnemer dat niet wil? Of als de buurt – zoals zo vaak het geval is - tegen het initiatief blijft?

Vooroverleg in de praktijk

Op zich is het een goed streven van de gemeente om op voorhand een maatschappelijk draagvlak te creëren voor een bouwinitiatief. Ook voor initiatiefnemer zelf kan het gunstig uitpakken, doordat later zo min mogelijk bezwaren worden ontvangen tegen zijn bouwplan. Komen er weinig bezwaren of zienswijzen binnen, dan kan de proceduretijd worden verkort. Daarnaast kan op sommige bezwaren mogelijk al worden geanticipeerd met bijvoorbeeld extra onderzoeken naar schaduwhinder. Maar hoe moet het verder als de initiatiefnemer niet wil overleggen? Of als de buurt faliekant tegen het bouwplan blijft? Hoe ver kan de gemeente gaan om medewerking te verlenen om het bouwinitiatief te koppelen aan het creëren van een maatschappelijk draagvlak?

Geen draagvlak, geen medewerking voor bouwplan?

De praktijk is weerbarstig, zo blijkt uit een besluit van de gemeenteraad Achtkarspelen. Deze raad weigerde een bestemmingsplan vast te stellen ten behoeve van het verplaatsen van een bedrijf. Als belangrijkste weigeringsgrond werd aangevoerd dat er geen overeenstemming was bereikt tussen het te verplaatsen bedrijf en de omwonenden van de beoogde nieuwe vestigingslocatie van het bedrijf.

Uitsluitend ruimtelijke belangen

De Raad van State maakt in haar uitspraak van 21 juni 2017 korte metten met het besluit van de gemeenteraad. Het is vaste jurisprudentie van de Raad van State dat de gemeenteraad een ruime mate van beleidsvrijheid heeft bij het medewerking verlenen aan een gevraagde bestemmingsplanwijziging. De Raad heeft een eigen verantwoordelijkheid om de daarbij in het belang zijnde gedingen zorgvuldig af te wegen. Echter de af te wegen belangen moeten van ruimtelijke aard zijn. Het uitsluitend bereiken van overeenstemming met de omwonenden over een bouwlocatie is geen ruimtelijk argument! De gemeente kan en mag niet afdwingen dat er eerst overeenstemming met omwonenden moet zijn voordat er medewerking wordt verleend aan een ingediend bouwinitiatief. De Raad van State vernietigt het besluit van de gemeenteraad op grond van strijd met het vereiste van een goede ruimtelijke ordening.

Buurt informeren soms verstandig, maar niet verplicht

Het is dus een verstandige zaak om omwonenden te betrekken bij een toekomstig bouwinitiatief. Het bereiken van een volledig maatschappelijk draagvlak mag echter niet door de gemeente worden geëist om medewerking te verlenen. Fotocredits: Mark Atkins / Fotolia