Versimpeling van de Ladder voor duurzame verstedelijking?

02 mei 2017 Omgevingsrecht Boudewijn Baan

N.b. Dit artikel is meer dan een jaar geleden voor het laatst gewijzigd. De informatie kan verouderd zijn.
De afgelopen jaren is er een stroom aan jurisprudentie geweest over de toepassing van de Ladder voor duurzame verstedelijking. In 2016 heb ik al eens in een blog geopperd dat de Ladder eenvoudiger moet. Op 24 april jongstleden heeft de ministerraad besloten dat de Ladder vanaf 1 juli 2017 eenvoudiger wordt.

Actueel thema

De Ladder is al per 1 oktober 2012 ingevoerd. Toch blijft hij een actueel thema bij het ontwikkelen van ruimtelijke plannen. Bijvoorbeeld bij nieuwe plannen voor woningen, winkels, kantoren of bedrijventerreinen. De gemeente moet in 3 stappen aantonen dat er behoefte is aan die nieuwe plannen. Ook moet beschreven worden dat de mogelijkheden van transformatie en herstructurering binnen de grens van het stedelijk gebied zijn bekeken voordat er buitenstedelijk (“in het weiland”) gebouwd mag worden.

Veel interpretatievragen

Het doorlopen van de Ladder heeft als doel een zorgvuldig en duurzaam gebruik van ruimte. Hij houdt oog voor de toekomstige ruimtebehoefte en ontwikkeling van de omgeving. De toepassing van de Ladder heeft tot een grote stroom rechtspraak geleid. De teller bij de Raad van State staat op dit moment op maar liefst 201 uitspraken! De rechtspraak gaat met name over interpretatievragen van het begrippenkader (onder andere stedelijk en buitenstedelijk gebied). Ook de reikwijdte van het behoefteonderzoek komt vaak ter sprake. Veel nieuwbouwplannen sneuvelden op grond van motiveringsgebreken met alle gevolgen van dien. Dit resulteerde met name in ernstige vertraging van nieuwbouwplannen. Hiermee streeft de Ladder zijn doel voorbij. Het gaat niet meer primair over het zorgvuldig ruimtegebruik maar over de vraag of wel of niet aan de tekst van de treden is voldaan.

Ladder voor duurzame verstedelijking moet eenvoudiger

Als gevolg van continue kritiek uit de praktijk van met name gemeente, provincies en projectontwikkelaars heeft de ministerraad besloten de toepassing van de Ladder te vereenvoudigen. Deze vereenvoudiging moet leiden tot minder onderzoekslasten en dus een efficiënter gebruik in de praktijk. Zo worden onder meer “treden” geschrapt. Daarnaast zal alleen nog bij het bouwen buiten het stedelijk gebied een uitgebreidere motivering van de behoefte aan de nieuwe ontwikkeling zijn vereist.

Wordt het beoogde doel zo wel gehaald?

Het is nog maar zeer de vraag of de ministerraad het beoogde doel met de nieuwe Ladder zal realiseren. Vanuit een oogpunt van goede ruimtelijke ordening moet volgens de Raad van State namelijk altijd worden gemotiveerd dat er behoefte bestaat aan nieuwbouwplannen. Dat geldt nu ook al voor de nieuwbouw van woningen binnen stedelijk gebied, waarop de Ladder niet ziet. Via een omweg worden ontwikkelaars dan dus alsnog geconfronteerd met een soort “Ladder light”. De onderzoekskosten op dat vlak worden hiermee mogelijk niet minder.

De nieuwe Ladder voor duurzame verstedelijking

Naar verwachting zal de tekst van de nieuwe Ladder deze maand beschikbaar komen. In een volgend blog zal ik verder ingaan op de wijzigingen en met name de gevolgen daarvan voor de ontwikkelingspraktijk. Mocht u voor die tijd vragen hebben over de huidige Ladder, dan kunt u uiteraard hieronder uw reactie achterlaten of rechtstreeks contact met mij opnemen. Fotocredits: Calado / Fotolia

Over de blogger
Boudewijn Baan

Boudewijn heeft zich gespecialiseerd in het ruimtelijk ordeningsrecht, onteigeningsrecht en milieurecht.

Meer artikelen van Boudewijn Baan
Boudewijn Baan

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.