Het auteursrecht in hoofdlijnen

Het auteursrecht, ook wel ‘copyright’ genoemd, gaat over de juridische bescherming van creatieve werken. Maar wat houdt die juridische bescherming exact in? Wanneer ontstaat bescherming? En welke actie kan worden ondernomen tegen iemand die inbreuk maakt op een auteursrecht? In dit blog zal ik aan de hand van enkele belangrijke begrippen binnen het auteursrecht die vragen beantwoorden.

Hoe ontstaat een auteursrecht?

Een auteursrecht ontstaat automatisch wanneer een werk wordt gemaakt. Als gevolg van dat automatisch ontstaan, hoeft het recht niet te worden vastgelegd of te worden geregistreerd. Registreren kan overigens wel. Het auteursrecht kan bijvoorbeeld via het i-Depot bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom worden geregistreerd.

Het auteursrecht is een tijdelijk recht en vervalt in Nederland in beginsel 70 jaar na de dood van de maker.

Een ‘werk’

Het auteursrecht biedt slechts bescherming voor zover sprake is van een ‘werk’. De wetgever heeft het begrip niet nader gedefinieerd, maar heeft in de Auteurswet een niet-uitputtende opsomming opgenomen. In die opsomming worden onder meer genoemd: boeken, brochures, nieuwsbladen, tijdschriften, fotografische werken en aardrijkskundige kaarten.

Daarnaast kan iets kwalificeren als een werk, als het werk een eigen oorspronkelijk karakter heeft, wat betekent dat het werk niet ontleent mag worden aan het werk van een ander. Een andere voorwaarde is dat het werk een persoonlijke stempel van de maker moet dragen. De maker moet bij het creëren van het werk creatieve keuzes hebben gemaakt.

Tot slot moet het werk tastbaar zijn: een idee of gedachte, hoe goed ook, geniet geen bescherming.

De maker

Het uitgangspunt is dat alleen ‘de maker’ het auteursrecht op een werk verkrijgt. Zo ben ik als schrijver van dit blog auteursrechthebbende (en maker) en is degene die de publicatie van dit blog technisch mogelijk maakt, dat niet. Hetzelfde geldt voor de drukker die een zeefdruk van een kunstenaar verzorgd. De kunstenaar is auteursrechthebbende (en maker) van de zeefdruk, niet de drukker.

Vaak vallen de auteursrechthebbende en maker samen in één en dezelfde persoon, dat hoeft niet. Zo komt het auteursrecht op werken die tot stand zijn gekomen in dienstverband veelal toe aan de werkgever en niet aan de werknemer.

Openbaar maken en verveelvoudigen van een werk

De maker heeft twee belangrijke bevoegdheden, namelijk: openbaar maken en verveelvoudigen.

Iedere andere moet steeds voor elke openbaarmaking toestemming van de maker verkrijgen. Openbaar maken veronderstelt dat het werk op de één of andere manier ter beschikking van het publiek komt. Bijvoorbeeld het plaatsen van een video op internet.

Uiteraard kent de wet uitzonderingen. Zo is het openbaar maken van een werk in het kader van studiedoeleinden uitgezonderd.

Onder verveelvoudigen verstaan we ieder vorm van kopiëren. Ook daar is steeds de toestemming van de maker vereist.

Optreden tegen een inbreuk?

Wanneer iemand het werk van een ander openbaar maakt of verveelvoudigt zonder de toestemming van de maker, kan de maker verdere openbaarmaking of verveelvoudiging, al dan niet met behulp van de rechter, verbieden en/of een schadevergoeding vorderen voor eventueel geleden schade.

Daarnaast kan een maker zich verzetten tegen openbaarmaking van zijn of haar werk zonder dat daarbij zijn of haar naam wordt vermeld. Ook kan de maker zich verzetten tegen wijzigingen in het werk en elke misvorming, verminking of andere aantasting van het werk, welke nadeel zou kunnen toebrengen aan zijn of haar eer of goede naam.

Vragen over het auteursrecht?

Vragen over dit blog of over het auteursrecht? Neem dan gerust contact met mij of mijn collega’s van Ondernemingsrecht op!

Neem contact op