Tot voor kort was het een ongeschreven regel dat de advocatuur en het OM zich inhoudelijk niet meer over een zaak uitlieten nadat de behandeling ter terechtzitting was geweest. Het oordeel was dan aan de rechter en tijdens diens afweging over schuld en strafmaat vond men het niet gepast inhoudelijk op de zaak in te gaan. Ik neem aan dat de achterliggende gedachte was dat een rechter buiten de rechtszaal, via media, niet meer beïnvloed moest worden.
Aan die stilzwijgende afspraak lijkt een einde te zijn gekomen. Advocaat Tjalling van der Goot etaleerde woensdagavond jongstleden voor de NOS camera zijn mening dat, nu in de ten laste legging van zijn cliënt, de 49-jarige Frank R. uit Cuijk, die verdacht wordt van zwaar misbruik van twintig minderjarige meisjes na contact te hebben gelegd via internet, niet gesproken mocht worden over mogelijk driehonderd slachtoffers, zoals het OM doet. De behandeling van die zaak was die dag afgesloten. De redenering van de advocaat: als er twintig in de dagvaarding van het OM staan, dan moet je niet over driehonderd praten. Ook het OM gaf tot mijn verbazing commentaar voor de NOS camera. Van der Goot
verscheen die avond bij Knevel van den Brink en herhaalde tijdens een uitvoerig interview deze mening.
Verstandig media optreden?
Uit een opmerking van Knevel werd duidelijk dat van der Goot lang getwijfeld had of hij die avond daar wel zou aanschuiven. De advocaat gaf als doorslaggevende reden dat hij was gekomen "om wat te doen aan de beeldvorming rond zijn cliënt".
Laat ik vooropstellen dat ik vind dat van der Goot het uitstekend deed: hij kreeg een podium om in heldere en begrijpelijke bewoordingen de positie van een strafrechtadvocaat in dit soort zaken toe te lichten. Dat was prima. Zijn doel heeft hij mijns inziens echter niet bereikt. Ik ben de stellige mening toegedaan dat het de gemiddelde toeschouwers in deze zaak immers een worst zal zijn of het nu twintig of driehonderd kinderen betreft: als er maar zwaar gestraft wordt. Dat
gesundes Volksempfinden werd wellicht het meest eenvoudig verwoord door tafelgenoot en toekomstig Nobelprijswinnaar Hans Kraaij jr., die van der Goot voortdurend aankeek alsof de 49-jarige alcoholistische autist Frank R. (tegen wie tien jaar TBS met dwangverpleging is geëist) daar zelf aan tafel zat en ook nog een ernstige besmettelijke ziekte onder de leden had, terwijl onze onvolprezen voetbalcommentator zelf net een emmer zoutzuur had weggeslikt. De verdachte was "een smeerlap en moest maar eens in de kleedkamer van zijn voetbal elftal komen", aldus de uitvinder van het licht. Minister Jet Bussemaker deed ook nog een duit in het intelligentie zakje met de vraag of van der Goot zelf kinderen heeft, hetgeen ongeveer het niveau is van de vraag aan een strafadvocaat, die een woning brandstichter verdedigt, of hij zelf een huis heeft.
Herinvoeren ongeschreven geen commentaar-regel?
Ik ben er van overtuigd dat een rechter zich, na de behandeling ter terechtzitting, niet laat beïnvloeden door media uitlatingen van een advocaat of het OM. Een andere afweging pleit wellicht wel voor her invoer van de hier voor bedoelde ongeschreven regel.
In de aanloop van een proces en tijdens de behandeling hebben de advocatuur en het OM voldoende mogelijkheden zich publiekelijk te uiten en, desgewenst, aan beeldvorming rond de cliënt/verdachte te doen. Misschien is het dan maar beter dat het publiek die beeldvorming afrond op het moment dat de zaak gesloten wordt, nadat alle partijen hebben gezegd wat ze willen zeggen en dat het publiek dan gewoon rustig kan afwachten wat de rechter er nu van vindt. Dat voorkomt dat partijen elkaar in de haren blijven vliegen op een podium waar het niet thuis hoort, te weten in de media in plaats van in de rechtszaal. Dat pleit voor herinvoeren van het standaard antwoord van advocaten aan journalisten, welk antwoord ik zelf ook menigmaal heb gegeven: "zolang de zaak onder de rechter is, geef ik geen commentaar".
Beste Hans, jouw standpunt is me uit het hart gegrepen!
Een jaar geleden was ik te gast bij de NRC in Amsterdam en mocht allerlei commentaar horen van geïnterviewde landelijk zeer bekende advocaat Ik stelde exact dezelfde vraag nav een tv optreden omtrent een zaak onder de rechter. Er was misschien wel iets voor mijn opvatting toezeggen zei hij, maar vond dat dit wel moet kunnen, maar gaf geen argumenten.
Ben blij dat er mensen zijn die hun beroep serieus nemen.
Met vriendelijke groeten
Paul