Zakendoen met bedrijven in zwaar weer: het eigendomsvoorbehoud

28 jun 2021 Ondernemingsrecht Erik van Loon

N.b. Dit artikel is meer dan een jaar geleden voor het laatst gewijzigd. De informatie kan verouderd zijn.

Hoewel het nieuws ons op dit moment vooral positieve berichten over de Nederlandse economie brengt, verwachten experts vanaf het najaar nog steeds een ‘tsunami’ aan faillissementen. Het kan dus zinvol zijn om nu alvast na te gaan hoe u zich kunt beschermen tegen een eventueel faillissement van uw afnemers of toeleveranciers. De komende periode geef ik u daarvoor een aantal opties in een blogreeks. Te beginnen met het eigendomsvoorbehoud.

Tsunami aan faillissementen

Voordat ik u meer vertel over het eigendomsvoorbehoud, ga ik graag eerst nog even in op die verwachte tsunami aan faillissementen. Hebben het CPB en de media het bij het verkeerde eind met hun positieve voorspellingen? Daar ga ik niet direct vanuit, maar wellicht wordt wel over het hoofd gezien dat vanaf 1 oktober een groot aantal ondernemingen hun uitgestelde belastingschuld moet gaan terugbetalen. Bovendien zit automatisch uitstel voor nieuwe belastingschulden er dan niet meer in. Daarnaast zal een deel van de ondernemingen (een deel van) de steunmaatregelen moeten terugbetalen en zullen leveranciers en verhuurders uitgestelde betalingen gaan opeisen. Genoeg redenen om te vrezen voor liquiditeitsdruk en – in het slechtste scenario – een groot aantal faillissementen.

Eigendomsvoorbehoud

Bent u leverancier en wilt u uw onderneming beschermen tegen een eventueel faillissement van uw afnemers? Dan is het verstandig om af te spreken dat u levert onder eigendomsvoorbehoud. Dit geeft u extra zekerheid als een afnemer de factuur niet direct kan voldoen.

Met een eigendomsvoorbehoud spreekt u af dat de door u geleverde spullen uw eigendom blijven tot de afnemer uw factuur volledig heeft betaald. Blijft betaling uit of gaat uw afnemer failliet? Dan mag u de geleverde spullen in principe terughalen.

Een eigendomsvoorbehoud ontstaat niet vanzelf. Om er een beroep op te kunnen doen, moet u er voor of bij het sluiten van de overeenkomst afspraken over maken en deze afspraken schriftelijk vastleggen. Dat kan in de overeenkomst of via uw algemene voorwaarden. Let er in dit laatste geval wel op dat u de algemene voorwaarden op de juiste wijze op de overeenkomst van toepassing verklaart. In een volgend blog in deze serie zal ik daar nader op ingaan.

Voor welke vorderingen kunt u een eigendomsvoorbehoud afspreken?

In Nederland is het eigendomsvoorbehoud geregeld in artikel 3:92 van het Burgerlijk Wetboek. Op grond van dit artikel is het mogelijk een eigendomsvoorbehoud af te spreken voor: 

  • Vorderingen voor geleverde of nog te leveren spullen.
  • Vorderingen in verband met bijbehorende werkzaamheden (verruimd eigendomsvoorbehoud).
  • Vorderingen in verband met wanprestatie.

Als u op structurele basis zaken aan een bepaalde afnemer levert, is het ook mogelijk om een zogenaamd ‘uitgebreid eigendomsvoorbehoud’ overeen te komen. Bij een uitgebreid eigendomsvoorbehoud blijft u ook eigenaar van de leveringen die al wel betaald zijn. Als betaling van een van de facturen dan uitblijft kunt u ook spullen uit eerdere of latere leveringen terughalen.

Wanneer geldt het eigendomsvoorbehoud niet?

Uw eigendomsvoorbehoud kan in twee situaties komen te vervallen:

  • Op het moment dat de door u geleverde spullen worden verwerkt in of vermengd met andere zaken. In Nederland is het, anders dan bijvoorbeeld in Duitsland en België, niet mogelijk om een zogenaamd ‘verlengd eigendomsvoorbehoud’ overeen te komen.
  • Op het moment dat uw afnemer de door u geleverde spullen heeft doorverkocht aan een derde die te goeder trouw was.

Eigendomsvoorbehoud & internationaal zakendoen

Zoals ik hiervoor al aangaf, is een verlengd eigendomsvoorbehoud naar Nederlands recht niet mogelijk, maar naar Belgisch en Duits recht wel. In België is het echter weer niet mogelijk om een uitgebreid eigendomsvoorbehoud overeen te komen. Als u internationaal zakendoet is het dus goed om hier rekening mee te houden en u vooraf te laten adviseren over wat u kunt en mag afspreken.

Conclusie

Een eigendomsvoorbehoud is een van de sterkste zekerheidsrechten. Wel is het van belang dat u bij het formuleren van uw eigendomsvoorbehoud goed nadenkt over de vorm die het beste bij uw bedrijfsvoering past. Bovendien is het belangrijk dat u het eigendomsvoorbehoud op de juiste wijze vastlegt. 

Als u naar aanleiding van dit artikel behoefte heeft aan advies, neem dan gerust contact op met mij of mijn collega’s van ondernemingsrecht.

Contact opnemen

Over de blogger
Erik van Loon

Binnen het ondernemingsrecht heeft Erik twee duidelijke specialisaties: het faillissementsrecht en het rechtspersonen- & vennootschapsrecht. Het zijn voornamelijk ondernemers die vertrouwen op deze specialistische kennis van Erik.

Meer artikelen van Erik van Loon
Erik van Loon Ondernemingsrecht advocaat

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.