Zakendoen met bedrijven in zwaar weer: het retentierecht

Hoewel het nieuws ons op dit moment vooral positieve berichten over de Nederlandse economie brengt, verwachten experts vanaf het najaar nog steeds een groot aantal faillissementen. Het kan dus zinvol zijn om nu alvast na te gaan hoe u zich kunt beschermen tegen een eventueel faillissement van uw afnemers of toeleveranciers. In een serie blogs geef ik u daarvoor een aantal opties. In deze aflevering: het retentierecht.

Wat is het retentierecht?

Het retentierecht is het recht van een schuldeiser (de retentor) om de afgifte van een zaak aan de klant uit te stellen tot de klant de factuur heeft voldaan. Het retentierecht is geregeld vanaf artikel 3:290 van het Burgerlijk Wetboek (BW) en is een zogenaamd wettelijk recht. Anders dan bij het eigendomsvoorbehoud hoeft u er dus geen afspraken over te maken. Als u aan de voorwaarden voldoet, kunt u automatisch gebruikmaken van het retentierecht.

Een veelbesproken voorbeeld van het retentierecht is het voorbeeld van een garagehouder die een gerepareerde auto niet teruggeeft zolang de rekening niet is voldaan. In de praktijk wordt het retentierecht ook vaak gebruik in de bouw. De aannemer plaatst dan een hek om het bouwwerk, voorzien van grote borden met daarop de mededeling dat het retentierecht wordt uitgeoefend. De aannemer levert het bouwwerk dan pas op als de opdrachtgever alle facturen heeft betaald.

Voorwaarden retentierecht

Om geslaagd beroep op het retentierecht te kunnen doen, moet zijn voldaan aan drie voorwaarden:

• Er moet sprake zijn van een opeisbare vordering. Dat wil zeggen dat de betalingstermijn moet zijn verstreken. 
• De retentor moet de feitelijke macht over de zaak hebben.
• Er moet voldoende samenhang bestaan tussen de vordering en de zaak die de retentor in zijn macht houdt.

Het retentierecht in faillissement

Het retentierecht is een relatief sterk recht. Zo is het, als aan de voorwaarden is voldaan, ook bestand tegen het faillissement van de klant of opdrachtgever. Het retentierecht kan dan dus ook worden uitgeoefend tegenover de curator. Die heeft vervolgens twee opties:

1. De openstaande factuur van de retentor voldoen, waarna de retentor de zaak aan de curator levert. Een curator zal voor deze optie kiezen als de waarde van de zaak groter is dan de openstaande schuld of als er ook een pandrecht op de zaak rust.
2. De zaak van de retentor opeisen en deze vervolgens verkopen. De retentor moet hieraan meewerken, maar heeft dan wel voorrang bij de uitdeling.

Als de curator beide niet wil, of niet binnen een redelijke termijn reageert op een verzoek van de retentor om een keuze te maken, mag de retentor de zaak zelf via een openbare veiling verkopen. De retentor mag dan slechts het bedrag gelijk aan de openstaande factuur/facturen behouden en moet de eventuele overwaarde afstorten naar de curator.

Het retentierecht buiten faillissement

Buiten faillissement wordt het retentierecht vaak gebruikt als pressiemiddel. Weigert de klant of opdrachtgever alsnog om de factuur te betalen? Dan mag de retentor de zaak verkopen. Maar let op: de retentor mag dit pas doen als hij een zogenaamde executoriale titel heeft, zoals een vonnis. De retentor moet dus altijd eerst een procedure voeren om de zaak te mogen verkopen.

Conclusie

Het retentierecht is zowel in als buiten faillissement een sterk zekerheidsrecht. Wel is het van belang dat het op de juiste manier wordt toegepast. Als u naar aanleiding van dit artikel behoefte heeft aan advies, overleg of bijstand, neem dan gerust contact op met mij of mijn collega’s van de sectie Ondernemingsrecht.

Contact opnemen