Regelmatig krijg ik de vraag voorgelegd of een testament kan worden vernietigd, want het kon toch écht niet de bedoeling van de overledene zijn geweest om een ander te bevoordelen ten koste van diegene die mij de vraag heeft voorgelegd.
Daarop is mijn antwoord standaard dat dat bijzonder lastig is. Diegene die zich op vernietiging beroept zal immers moeten aantonen dat de overledene wilsonbekwaam was ten tijde van het maken van het testament. Laatst las ik een
uitspraak van het gerechtshof waarin de kansen voor een succesvol beroep op vernietiging door de benadeelde iets groter lijken te zijn.
Erfenis naar een goed doel
In de zaak die het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden voorgelegd kreeg, had een man ongeveer een jaar voor zijn overlijden zijn testament gewijzigd. Hij was gehuwd en leefde al meer dan 55 jaar samen met zijn echtgenote. Toch had hij besloten zijn niet onaanzienlijke vermogen van ruim 26 miljoen euro na te laten aan twee charitatieve instellingen, het Leger des Heils en De Zonnebloem. Bij de uitvoering van dit testament zou de weduwe (nagenoeg) niets van het vermogen van de man ontvangen. Begrijpelijkerwijs kon de weduwe zich hier niet bij neerleggen.
Onderzoek psychiater
De notaris had natuurlijk wel voorzien dat het nieuwe testament van de man niet in goede aarde zou vallen bij de weduwe op het moment dat zij daar na het overlijden van de man kennis van zou nemen. De notaris dient ook te toetsen of iemand wilsbekwaam is (oftewel, de gevolgen van zijn handelen kan overzien) op het moment dat aan hem/haar de vraag wordt voorgelegd een testament op te stellen of te herzien. In dit geval had de desbetreffende notaris een psychiater verzocht om de man medisch-psychisch te onderzoeken. Daarop had de psychiater een verklaring aan de notaris verstrekt, waarin was aangegeven dat hij de man wilsbekwaam achtte.
Beroepsgeheim psychiater bij testament vernietigen
Nadat de man op 82-jarige leeftijd was overleden en de weduwe tot ontsteltenis – zo kan ik me voorstellen – had kennis genomen van de inhoud van het testament, heeft zij ook de verklaring van de psychiater kunnen inzien. Toch stelt de weduwe haar vraagtekens bij dat onderzoek en verlangt inzage in het medisch dossier dat de psychiater van de man had. De psychiater beriep zich op zijn beroepsgeheim. Het gerechtshof zegt daarover het volgende:
“Dit belang van geheimhouding, dat ook geldt nadat de patiënt is overleden, is van zodanig gewicht dat daarop slechts inbreuk kan worden gemaakt indien er voldoende concrete aanwijzingen bestaan dat een ander zwaarwegend belang geschaad zou kunnen worden (vgl. Hoge Raad 20 april 2001)".
Meer hierover kunt u lezen in een
blog van mijn kantoorgenote mr. Barbara Middeldorp. In deze zaak blijken er voldoende concrete aanwijzingen te zijn dat de man niet in staat was om zijn wil te bepalen ten tijde van het wijzigen van het testament.
Eind goed, al goed…?
Let wel, hiermee is de weduwe er nog niet! Uit het dossier van de psychiater zal nog genoegzaam moeten blijken dat de man niet wilsbekwaam was, zoals de weduwe stelt. Als zij dat aan de hand van het dossier kan aantonen, dan wordt het laatste testament geacht niet te hebben bestaan en zal het eerdere testament van de man van toepassing zijn. Hopelijk komt deze dame dan niet weer voor een verrassing te staan als de inhoud hiervan aan haar ter kennis komt.
