Veelgestelde vragen van gescheiden ouders over corona

Het coronavirus stelt het hele land op veel gebieden op de proef. Dit geldt zeker ook voor ouders van kinderen, maar de uitdaging kan nog groter zijn als ouders gescheiden zijn. Omdat de huidige situatie een uitzonderlijke en nieuwe situatie is, krijg ik als familierechtadvocaat veel vragen van gescheiden ouders over hoe om te gaan met bepaalde zaken. Hieronder beantwoord ik de meest gestelde vragen en geef ik een tip voor een goede en nu kosteloze training.

Wat betekenen het virus en de maatregelen van de overheid voor de contactregeling?

De maatregelen van het RIVM zijn geen reden om een kind niet naar de andere ouder te laten gaan. Het contact met beide ouders is belangrijk voor een kind, zeker in deze tijd die ook voor kinderen spannend en anders is. Dit geldt ook als het kind of de andere ouder milde klachten heeft, zoals een verkoudheid Als een kind of een van de ouders zwaardere klachten heeft en zich daadwerkelijk ziek voelt, kan dit anders zijn. Maar ook dan hangt het af van de daadwerkelijke omstandigheden. Als een kind ziek op bed ligt, is het voor het kind niet fijn om eruit te moeten om naar de andere ouder te gaan. Als de andere ouder te ziek is om voor het kind te zorgen, is dat ook niet fijn voor het kind. Zodra de zieke zich voldoende hersteld voelt om op te staan en naar de andere ouder te gaan of voor het kind te zorgen, kan de contactregeling hervat worden. Of kan het kind terug naar de hoofdverzorgende ouder.  

Heeft een tijdelijke wijziging van de situatie van de kinderen ook gevolgen voor de kinderalimentatie?

Nee, in principe niet. Als door tijdelijke omstandigheden een kind minder of juist langer bij de andere ouder verblijft, is dit geen reden om al dan niet tijdelijk de kinderalimentatie aan te passen. De lasten die niet samenhangen met het verblijf van een kind (zoals schoolkosten, zorgkosten, kosten voor sporten en hobby’s) blijven immers doorlopen en de kinderalimentatie is ook bedoeld voor die kosten. Dus als het kind tijdelijk door het coronavirus langer/vaker bij de ouder verblijft die de kinderalimentatie betaalt, is dat geen reden tot verlaging van de kinderalimentatie. Als het kind juist tijdelijk korter of minder bij de betalende ouder verblijft, is dat evenmin reden tot verhoging van de kinderalimentatie. En ook niet tot verlaging: kinderalimentatie is immers geen kijkgeld.

Uiteraard is het wel mogelijk dat ouders in onderling overleg afspraken maken over tijdelijke aanpassing van de kinderalimentatie, indien zij hier beiden voor voelen. Leg die afspraken dan schriftelijk vast en bespreek goed voor welke periode of onder welke omstandigheden die andere afspraken gelden.

Mijn ex-partner en ik komen niet tot overeenstemming, wat kan ik doen?

In deze periode is goed overleg tussen gescheiden ouders over de kinderen noodzakelijk. Wellicht zal er over bepaalde zaken juist geen overleg hoeven te zijn, bijvoorbeeld over de sport. Maar over andere zaken is juist meer overleg en overdracht nodig, bijvoorbeeld over de begeleiding in het thuisonderwijs en over de opvang van de kinderen in combinatie met het thuiswerken of het werken in vitale beroepen. Dit kan ervoor zorgen dat het nodig is om de contactregeling tijdelijk los te laten, omdat een van de ouders minder beschikbaar kan zijn voor de kinderen. De hulp van de andere ouder kan dan erg welkom zijn, maar zal ook de voorkeur moeten hebben boven opvang door (bijvoorbeeld) grootouders.  

Zoals aangegeven is de huidige situatie uitzonderlijk en dus voor iedereen nieuw. Gemaakte afspraken zijn wellicht niet passend voor deze situatie. Het is dan aan de ouders om daar welwillend en flexibel mee om te gaan en vooral te streven naar oplossingen die prettig zijn voor het kind en door beide ouders gedragen worden. Beschouw elkaar daarbij als ouder van de kinderen en niet als ex-partner en bedenk welke afspraak het meest prettig voor de kinderen is.

Natuurlijk zal het ook in deze situatie voorkomen dat het ouders niet lukt om over bepaalde zaken tot overeenstemming te komen. In dat geval zijn de eerder gemaakte afspraken leidend. Het is niet mogelijk om dit juridisch, via een procedure bij de rechtbank, te veranderen of nakoming af te dwingen. Immers, de rechtbank houdt geen zittingen, tenzij de kwestie bijzonder urgent is (zie hieronder). Ouders zijn dus wel op elkaar aangewezen.

Wil je tips over hoe hiermee om te gaan en hoe de communicatie met de andere ouder verbeterd kan worden? Dan raad ik aan om een kijkje te nemen bij de online training voor gescheiden ouders, van Villa Pinedo. Deze training is nu kosteloos te volgen, via https://training.villapinedo.nl/.

Mijn ex-partner wil in de zomervakantie op vakantie, kan ik toestemming weigeren vanwege het coronavirus?

Als een van de ouders over enige tijd naar het buitenland op vakantie wil gaan met de kinderen, dan heeft die ouder toestemming van de andere ouder nodig (mits die andere ouder belast is met het gezag over de kinderen). Op dit moment is het niet vreemd dat de ouder die de toestemming moet verlenen, daarover twijfelt in verband met het coronavirus. Indien de toestemming niet wordt verleend, dan kan de reislustige ouder vervangende toestemming bij de rechtbank verzoeken.

Onlangs (net voordat de rechtbanken zittingen annuleerden) kwam dit aspect tijdens een kort gedingzitting in mijn praktijk ter sprake. De rechtbank heeft toen vervangende toestemming verleend aan de ouder die op vakantie wilde gaan. De rechtbank heeft daarbij overwogen dat de kans om in het betreffende vakantieland besmet te worden met het virus niet groter is dan in Nederland (juist kleiner). De rechtbank heeft ook opgemerkt dat dit anders is als er een negatief reisadvies geldt of als er een uitreisverbod van kracht wordt. In die gevallen zal vervangende toestemming worden geweigerd.

Welke gevolgen heeft het coronavirus op een familierechtprocedure?

Vanwege de maatregelen van het RIVM zijn alle rechtbanken, gerechtshoven en andere rechtscolleges gesloten, inmiddels is duidelijk geworden dat dit beleid ook na 6 april 2020 wordt voortgezet. Zittingen zijn geannuleerd, dat geldt ook voor zittingen in kort geding of in procedures tot het treffen van voorlopige voorzieningen. De rechtbank heeft in verband met het coronavirus een tijdelijk procesreglement voor familie- en jeugdrecht opgesteld. In dit procesreglement is opgenomen dat de rechter bepaalt welke zaken urgent zijn en dat dit begrip zo beperkt als mogelijk wordt uitgelegd. Tegen het oordeel van de rechter of een zaak wel of niet urgent is, staat geen rechtsmiddel open. Wel is afgelopen woensdag (25 maart 2020) bekend gemaakt dat het soort zaken dat inhoudelijk wordt behandeld, langzaamaan uitgebreid wordt. Als een zaak als urgent wordt bestempeld en wel wordt behandeld, dan worden betrokkenen bijvoorbeeld telefonisch gehoord. Ook dan vindt er dus geen zitting op de rechtbank plaats.

De maatregelen rondom het coronavirus hebben echter geen invloed op zaken waarin nog geen zitting is bepaald en die zich nog in de ‘schriftelijke ronde’ bevinden. Schriftelijke (proces)stukken kunnen immers wel worden opgestuurd en ingediend. Verweertermijnen worden dus niet opgeschort of automatisch uitgesteld. In die gevallen loopt uw zaak door zoals gebruikelijk en zorgt het coronacvirus in beginsel niet voor vertraging.