Een kind heeft recht op contact met zijn (juridische) ouders. Daarnaast omvat de wet een regeling voor omgang van het kind met anderen dan zijn ouders, bijvoorbeeld grootouders.
Zo lang ouders in harmonie samenleven, of na uiteengaan met elkaar op goede voet staan, zal het contact tussen grootouders en kleinkind in de meeste gevallen gewoon plaatsvinden. Door een scheiding van de ouders of het overlijden van een van hen, kan het contact tussen grootouders en kleinkinderen echter verslechteren.
Juridische procedure omgangsregeling kans van slagen?
Het komt voor dat grootouders hun kleinkind(eren) niet meer zien, zo ook in de zaak die op 19 maart 2014 werd
behandeld door de Rechtbank Noord-Holland. In deze zaak verzochten de grootouders om een omgangsregeling met hun kleinzoon. Het contact was enkele maanden na het overlijden van de moeder - de dochter van grootouders - door de vader verbroken door een conflict met de grootouders.
In dit soort situaties kunnen grootouders een gerechtelijke procedure starten en een omgangsregeling met de kleinkinderen verzoeken. Of dit verzoek kans van slagen heeft, is afhankelijk van een tweetal voorwaarden.
Nauwe persoonlijke betrekking
Ten eerste dienen grootouders aan te tonen dat er sprake is van een nauwe persoonlijke betrekking met het kind, oftewel een hechte familieband. Hieronder wordt bijvoorbeeld verstaan de omstandigheid dat de grootouders stelselmatig op het kind passen bijvoorbeeld omdat beide ouders werkzaam zijn. Nauwe betrokkenheid bij de opvoeding en verzorging van het kind, dient dus door grootouders te worden aangetoond. Een enkel logeerpartijtje of af en toe contact is niet voldoende. In deze zaak woonden de grootouders op enkele minuten afstand van de ouders, was er vaak contact met de minderjarige, bleef deze regelmatig bij zijn grootouders logeren en hebben de grootouders de vader, na het overlijden van de moeder, zoveel mogelijk ontlast door hem huishoudelijke taken uit handen te nemen. De nauwe persoonlijke betrekking werd door de rechter aangenomen.
Belang van de minderjarige
Pas wanneer de rechter oordeelt dat er sprake is van een nauwe persoonlijke betrekking, buigt hij zich over de tweede vraag, namelijk of er zwaarwegende belangen van het kind zijn die zich tegen omgang verzetten. De rechter wijst het verzoek af wanneer omgang nadelig zou zijn voor het kind of wanneer het kind van twaalf jaar of ouder ernstige bezwaren heeft tegen de omgang.
Uitkomst gerechtelijke procedure contactregeling onzeker
De rechtbank oordeelt hier dat daarvan geen sprake is. Doorgaans wordt in dergelijke situaties geoordeeld dat het in het belang van de minderjarige is om zowel de herkomst van vaders- als moederszijde te leren kennen, dit in verband met zijn eigen identiteitsontwikkeling.
De uitkomst van een gerechtelijke procedure blijft onzeker. De rechter heeft hierover inmiddels diverse malen, zowel positief als negatief, geoordeeld. In de huidige samenleving doen steeds meer ouders een beroep op grootouders als oppas. In dat geval kan de nauwe persoonlijke betrekking meestal worden aangetoond. Zoals gezegd vindt er dan ook nog een belangenafweging plaats.
Niettemin is het voorkomen van deze procedures voor alle betrokkenen vaak het beste. Ouders doen er daarom verstandig aan om bij echtscheiding in het
ouderschapsplan aandacht te besteden aan het contact tussen grootouders en kleinkind.
