Vandaag is de nieuwe Quote 500 weer in de winkels te verkrijgen. De 'armste' Nederlander in de lijst zou een vermogen hebben van maar liefst € 41,- miljoen. Dit is nog altijd een schijntje van het vermogen van de rijkste Nederlander, namelijk € 4,7 miljard. Bij een eventuele scheiding van een van de 500 Nederlanders uit de lijst, zal er wellicht over leuke bedragen gesproken worden. Iedere familierechtadvocaat zou zo een scheiding dan ook graag begeleiden! Echter, de meest bijzondere discussies komen we toch vooral tegen in zaken van Jan en Truus Modaal.
Gemeenschap van goederen
Een groot deel van de trouwlustigen huwt nog steeds zonder het opmaken van huwelijkse voorwaarden bij de notaris. In dat geval is het koppel getrouwd in algehele gemeenschap van goederen. Dat betekent dat in principe al het vermogen van beide partijen is. Het maakt daarbij niet uit of het vermogen al voor het huwelijk aanwezig was of pas tijdens het huwelijks is verkregen. Bij echtscheiding zal het dan nog aanwezige vermogen verdeeld moeten worden, waarbij iedere partij recht heeft op de helft van het vermogen.
Verknochtheid
Niet iedereen is tijdens een echtscheiding heel blij met de verplichting om het vermogen te verdelen. Er wordt dan ook regelmatig gezocht naar mogelijkheden om bepaald vermogen niet te verdelen, of anders dan bij helfte. De wet biedt eigenlijk nauwelijks mogelijkheden om (zonder overeenstemming met de ex-partner) tot een andere verdeling dan bij helfte te komen. Een van de uitzonderingen betreft zogenaamd verknocht vermogen. Het gaat dan om vermogen dat een zodanige band heeft met een van de echtgenoten, dat het ongewenst is dat het vermogen of de waarde daarvan verdeeld wordt. Dit is echter zelden het geval. Zo kan de antieke klok die door de vrouw van haar opa is geërfd prima aan haar worden toebedeeld, waarbij de vrouw de helft van de waarde aan de man moet vergoeden. Enerzijds behoudt de vrouw dan toch de klok en daar gaat het vaak om. Anderzijds wordt de klok wel verdeeld, door verdeling van de waarde. Het meest bekende voorbeeld van verknocht vermogen is bijvoorbeeld een tijdens het huwelijk ontvangen uitkering wegens letselschade, voor zover die uitkering betrekking heeft op smartengeld en schade die nog na het huwelijk geleden wordt.
Lego verzameling
Vaak wordt er met een beroep op verknochtheid over allerlei bijzondere voorwerpen gediscussieerd en geprocedeerd, met als inzet dat het voorwerp niet verdeeld hoeft te worden. Ook onlangs was er weer een bijzondere uitspraak van die orde, namelijk van de
rechtbank Den Haag. Het betrof de, blijkbaar grote en bijzondere, legocollectie die de man had opgebouwd. De man gaf aan dat de collectie van bijzondere aard was en grote emotionele waarde had voor de man. De vrouw erkende wel dat de collectie bijzonder was voor de man, maar meende dat de collectie daarmee nog niet aan hem verknocht was en dus verdeeld moest worden.
De rechtbank was het met de vrouw eens. Weliswaar zijn in de regel de mannen het meest gehecht aan lego, maar de rechtbank was van mening dat de lego niet een zo specifieke band met de man had, dat de collectie daardoor verknocht was aan de man. De rechtbank heeft de lego collectie wel volledig aan de man toebedeeld, maar bepaalt dat de vrouw vervolgens wel recht heeft op de waarde daarvan. Natuurlijk waren partijen het vervolgens ook niet eens over de waarde van de collectie (uit de uitspraak volgt dat partijen het over nogal veel zaken niet eens waren geworden). De man stelde de waarde van de collectie op € 1.510,85, conform een verklaring van een bevriende verzamelaar. De vrouw meende dat de collectie € 4.365,02 waard was. Ze ging daarbij uit van de nieuwwaarde, omdat een deel van de collectie door de verzamelwaarde ook meer waard was geworden. Naar goed Nederlands gebruik heeft de rechtbank gepolderd, het gemiddelde van beide bedragen gepakt en de waarde op € 2.900,- gesteld. De man moest aan de vrouw voor de Lego dus een bedrag van € 1.450,- voldoen.
Ook in mijn praktijk ben ik al diverse van dit soort discussies over bijzondere voorwerpen tegengekomen. Het varieerde daarbij van bijzondere familiestukken, schilderijen gemaakt door een vriend of familielid, tot een paard dat als jong kind was gekregen. Altijd gaat het vooral om de emoties achter de voorwerpen en de wijze waarop het voorwerp was verkregen. De daadwerkelijke geldwaarde van de voorwerpen was namelijk vaak beperkt. Wellicht dat we om die reden deze discussies met name teruglezen bij de 'doorsnee' echtscheidingen. Een Quote 500 - Nederlander zal weinig moeite hebben om de Lego aan de verzamelende ex-partner te geven.