Wetsvoorstel Affectieschade

18 dec 2018 Letselschaderecht Astrid van Tilburg

N.b. Dit artikel is meer dan een jaar geleden voor het laatst gewijzigd. De informatie kan verouderd zijn.
Het heeft lange tijd geduurd, maar vanaf 1 januari 2019 hebben nabestaanden en naasten van slachtoffers ook in Nederland de mogelijkheid om affectieschade vergoed te krijgen. De Eerste Kamer heeft namelijk op 10 april 2018 het wetsvoorstel vergoeding affectieschade aangenomen. Acht jaar geleden wees de Eerste Kamer deze wet nog af. Men vreesde dat met de invoering van deze wet een Amerikaanse claimcultuur zou ontstaan. Aan dat bezwaar is met de nieuwe wet tegemoet gekomen, omdat de hoogte van de vergoeding is beperkt. Daarnaast is ook de kring van mensen die voor een vergoeding van affectieschade in aanmerking komen beperkt.

Wat is affectieschade?

Affectieschade is immateriële schade, die wordt veroorzaakt bij naasten of nabestaanden, als een naaste door toedoen van een ander ernstig gewond raakt of overlijdt. Bijvoorbeeld bij een verkeersongeluk, een medische fout, een arbeidsongeval of een geweldsmisdrijf. Tot 1 januari 2019 kan alleen het slachtoffer zelf een vergoeding voor immateriële schade vorderen van diegene die aansprakelijk is voor zijn of haar letselschade. Een vergoeding voor affectieschade is nu nog niet mogelijk. Met het aannemen van de Wet vergoeding affectieschade wordt erkend dat ook nabestaanden en directe naasten van slachtoffers emotionele schade kunnen lijden. Volgens de minister helpt financiële genoegdoening bij het verwerken van de gebeurtenis.

Affectieschade is geen shockschade

Affectieschade is niet hetzelfde als shockschade. Shockschade komt al wel enige tijd voor vergoeding in aanmerking. In het bekende Taxibus-arrest uit 2002 heeft de Hoge Raad bepaald dat nabestaanden van slachtoffers (van bijvoorbeeld een verkeersongeval) onder omstandigheden recht hebben op vergoeding van ‘shockschade’. Daarbij moet er sprake zijn van een directe confrontatie met een bijzonder ernstig ongeval of de gevolgen daarvan. Deze directe confrontatie is bij affectieschade geen voorwaarde.

Wie kan aanspraak maken op de vergoeding van affectieschade?

Niet iedereen kan aanspraak maken op vergoeding van affectieschade. Slechts een beperkte kring kan dat. Het gaat om de partner, ouders, kinderen, broers en/of zussen van het slachtoffer. Maar ook andere personen waarmee een zorgrelatie in gezinsverband bestaat, kunnen in aanmerking komen. Denk bijvoorbeeld aan pleegkinderen.

Bedragen affectieschade

Alleen als het slachtoffer ernstig en blijvend letsel heeft opgelopen of is overleden bestaat recht op een vergoeding van affectieschade. Daarbij worden vaste bedragen gehanteerd en hangt de hoogte af van:
  • de relatie met het slachtoffer; en
  • of er sprake is van een ongeluk of een misdrijf.
De vergoeding bestaat uit vaste bedragen tussen de € 12.500 en € 20.000. De volgende bedragen worden vermeld in het Besluit vergoeding affectieschade:
ernstig en blijvend letsel overlijden ernstig en blijvend letsel door een misdrijf overlijden door een misdrijf
echtgenoten en geregistreerde partners (a) € 15.000 € 17.500 € 17.500 € 20.000
levensgezellen (b) € 15.000 € 17.500 € 17.500 € 20.000
minderjarige kinderen en ouders (c en d) € 15.000 € 17.500 € 17.500 € 20.000
meerderjarige thuiswonende kinderen en ouders (c) € 15.000 € 17.500 € 17.500 € 20.000
pleegkinderen en ouders (e en f) € 15.000 € 17.500 € 17.500 € 20.000
meerderjarige niet-thuiswonende kinderen en ouders (c en d) € 12.500 € 15.000 € 15.000 € 17.500
zorg in gezinsverband (e en f) € 15.000 € 17.500 € 17.500 € 20.000
overige nauwe persoonlijke relaties (g) € 12.500 € 15.000 € 15.000 € 17.500

Inwerkingtreding van de wet

Zoals gezegd: de wet treedt op 1 januari 2019 in werking. De wet heeft ook pas gevolgen voor schade die is veroorzaakt na 1 januari 2019. Als het ontstaan van het letsel of overlijden vóór deze datum ligt, is er dus geen recht op vergoeding van affectieschade.

Wie betaalt de vergoeding van affectieschade?

In de praktijk zullen, bij verkeers- en arbeidsongevallen en bij medische missers, verzekeraars de vergoeding betalen. Bij misdrijven moeten veroordeelde daders de vergoeding voor affectieschade betalen. Als de dader daartoe niet in staat is, dan schiet de Staat de schade in principe voor en verhaalt dat vervolgens op de dader.  

Over de blogger
Astrid van Tilburg

Astrid werkt sinds oktober 2015 als jurist bij de sectie Letselschade van AK Advocaten.

Meer artikelen van Astrid van Tilburg
Astrid van Tilburg

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.