Stijgende bouwkosten tijdens coronacrisis

De gevolgen van het hardnekkige coronavirus zijn groots. De coronacrisis leidt niet alleen tot vertraging in de bouw, maar ook tot verhoogde kosten en prijsstijgingen in de sector. Dit hebben we eerder gezien ten tijden van de economische crisis. Wat leert het verleden ons en waar moeten aannemers en opdrachtgevers rekening mee houden? U leest het hier.

Vaste prijs

In de bouwsector is het gebruikelijk om in de aannemingsovereenkomst een bepaling op te nemen, waarin staat dat de prijs vast is tot het einde van het werk (een prijsvastbeding). In dergelijke gevallen draagt de aannemer de kosten van uitvoering van de opdracht en daarmee in beginsel ook het risico op prijsstijging en financiële tegenvallers.

Terugblik: economische crisis

Omdat tijdens de economische crisis aannemers en opdrachtgevers te maken kregen met prijsstijgingen is het raadzaam om terug te blikken naar een belangrijke uitspraak van de Raad van Arbitrage, waarbij het ging om extreme stijging van de staalprijzen waardoor de onderaannemer aanspraak maakte op bijbetaling. Partijen waren een vaste prijs overeengekomen en op grond hiervan wees de hoofdaannemer de aanspraak af. De Raad heeft toch besloten de aanneemsom aan te passen naar de prijsstijging, maar waarom?

De onderaannemer had een succesvol beroep op artikel 7:753 BW gedaan, waarbij hij aannemelijk heeft gemaakt dat de kostenstijging zich heeft voorgedaan ná het sluiten van het contract en hij hier geen rekening mee kon en hoefde te houden. De onderaannemer heeft voldoende aangetoond dat de omstandigheden hem niet kunnen worden toegerekend.

Wijze les uit het verleden

Naar aanleiding van deze uitspraak trekken opdrachtgevers ter vermijding van aanspraken een wijze les. In veel aannemingsovereenkomsten wordt niet alleen gecontracteerd met een prijsvastbeding, maar wordt een beroep op de genoemde wetsbepaling eveneens contractueel uitgesloten. Wat betekent dit voor de aannemer onder de huidige omstandigheden?

Nu: corona-crisis en prijsstijgingen

Vanwege de huidige corona-omstandigheden is personeel onvoldoende beschikbaar en zijn bouwmaterialen niet (tijdig) leverbaar. Ook kan het zijn dat inhuurkrachten ter vervanging van eigen personeel hogere lasten met zich meebrengen. Met andere woorden: opnieuw doen zich situaties voor die kunnen leiden tot prijsstijgingen.

Mogelijkheden Burgerlijk Wetboek en UAV 2012

Op grond van artikel 7:753 BW kan de rechter bevelen de vaste prijs op de aanneemsom aan te passen wanneer na het sluiten van de overeenkomst kostenverhogende omstandigheden zich voordoen en deze niet aan de aannemer kunnen worden toegerekend. Belangrijk hierbij is dat a) de aannemer ten tijde van de prijsbepaling in de offerte geen rekening hoefde te houden met de kostenverhogende omstandigheden en b) de aannemer de opdrachtgever schriftelijk heeft gewaarschuwd over de noodzaak van de prijsverhoging.

Een soortgelijke mogelijkheid biedt ook paragraaf 47 UAV 2012. Anders dan bij artikel 7:753 BW gaat het in paragraaf 47 UAV 2012 om een aanzienlijke prijsstijging. Wat is aanzienlijk? De Raad van Arbitrage was van mening dat een kostenverhoging van 5% op de gehele aanneemsom als aanzienlijk kon worden gekwalificeerd. Echter, het gerechtshof ziet geen reden om het voornoemde percentage als een harde norm voor de ondergrens aan te houden en vindt dat alle omstandigheden van het geval meewegen in de beoordeling of een kostenverhoging een aanzienlijke prijsstijging is. Partijen hebben de mogelijkheid paragraaf 47 UAV 2012 contractueel uit te sluiten.

Laatste redmiddel in onzekere tijden

Indien partijen een vaste prijs zijn overeengekomen én de bovengenoemde bepalingen zijn contractueel uitgesloten, resteert voor de aannemer nog een laatste mogelijkheid: artikel 6:258 BW. Dit artikel, dat een vangnet biedt voor onvoorziene omstandigheden, bepaalt kort gezegd dat een kostenstijging niet in de risicosfeer hoort te vallen van de persoon die er in eerste instantie mee wordt geconfronteerd.

Op dit moment is onzeker hoe de rechtspraak zal omgaan met de prijsstijgingen tegen gevolge van de corona-pandemie, of beter gezegd in wiens risicosfeer deze vallen. Reden te meer om te proberen in onderling overleg tot redelijke afspraken te komen.

Advies nodig?

Kampt u met de gevolgen van corona of zit u met de handen in het haar wat betreft de stijgende bouwkosten? Neem gerust contact op, we helpen u graag verder!