Spreekrecht anno 2023: de Wet uitbreiding slachtofferrechten

16 jan 2023 Letselschaderecht Jytte Faber

N.b. Dit artikel is meer dan een jaar geleden voor het laatst gewijzigd. De informatie kan verouderd zijn.

In een eerder blog is al eens vooruitgeblikt op de toen nog aanstaande wetswijziging. Op 1 januari 2023 is alweer de tweede tranche van de Wet uitbreiding slachtofferrechten (“Wus”) in werking getreden. Daarmee treedt ook het uitgebreide spreekrecht van stief- en pleegfamilieleden in werking. De verplichte verschijning van verdachten zal als behorend tot de derde tranche op een later tijdstip in werking treden.

Ik wil meer weten over letselschaderecht

Uitbreiding van de spreekgerechtigden

Tot de inwerkingtreding van de Wus was het niet toegestaan dat stief- en pleegfamilieleden van het slachtoffer het woord voerden in de rechtszaal. De dood van de vijftienjarige Nicole van den Hurk was aanleiding voor de uitbreiding van het spreekrecht. In deze zaak mochten de stiefmoeder en stiefzus van Nicole wettelijk gezien niet spreken ter zitting. Het hof Den Bosch besloot het hen alsnog toe te staan. Sinds afgelopen 1 januari is de kring van gerechtigden uitgebreid en dus mogen voortaan ook stief- en pleegfamilieleden van het spreekrecht gebruik maken. Een goede ontwikkeling.

Verdachten worden verplicht aanwezig te zijn

De wetgever acht het van groot belang dat slachtoffers en nabestaanden de kans hebben om de verdachte te vertellen wat het misdrijf bij hen voor gevolgen heeft. Op een later te bepalen datum zal daarom de verplichte verschijning van verdachten worden ingevoerd, waarbij verdachten ter zitting aanwezig moeten zijn als er gebruik wordt gemaakt van het spreekrecht. Er is een beperking; het gaat alleen om verdachten van ernstige zeden- en geweldsmisdrijven.

slachtofferrechten

''Op 1 januari 2023 is de tweede tranche van de Wet uitbreiding slachtofferrechten in werking getreden.''

Verplichte aanwezigheid van verdachten niet in belang van het slachtoffer

Dat het spreekrecht sinds 1 januari ook kan worden uitgevoerd door stief- en pleegfamilieleden is een zeer gewenste ontwikkeling. Zij zien zich immers ook geconfronteerd met de gevolgen van gepleegde misdrijven jegens hun naasten.

Over de verplichte verschijning van verdachten zijn wij minder enthousiast. Zo wordt in deze regeling eigenlijk verondersteld dat er zoiets bestaat als “het slachtoffer”, maar het ene slachtoffer is het andere niet. Niet alle slachtoffers willen de verdachte onder ogen komen. Het spreekrecht wordt niet alleen gebruikt om de verdachte te vertellen hoe de gevolgen van het misdrijf zijn geweest, maar ook om hier de rechters van op de hoogte te stellen. Een verplichte confrontatie met de verdachte kan dan ook emotioneel zwaar belastend zijn.

Daarnaast zal een verplichte verschijning van verdachte ongetwijfeld veel aanhoudingen met zich mee brengen. Bij gedetineerde verdachten zal het transport tijdig in gang moeten worden gezet en bij niet-gedetineerde verdachten zal een bevel tot persoonlijke verschijning en medebrenging moeten worden afgegeven. Meer aanhoudingen betekent ook een langere doorlooptijd van zaken. Het spreekt voor zich dat dit niet in het belang van het slachtoffer is.

Concluderend

De uitbreiding van gerechtigden van het spreekrecht wordt met open armen ontvangen. De verplichte verschijning van verdachten is wellicht niet altijd in het belang van de zaak. Met de Wus wordt beoogd meer recht te doen aan de positie van slachtoffers. We zijn benieuwd hoe een en ander in de praktijk gaat uitpakken.

Vragen met betrekking tot dit blog? Neem contact op met mij of een van mijn collega’s van de sectie Letselschaderecht. Wij helpen graag!

Ik ga contact opnemen

Over de blogger
Jytte Faber

Jytte werkt sinds september 2022 bij AK Advocaten op de sectie letselschade. Vanaf juli 2023 is zij als advocaat aan het werk op deze sectie.

Meer artikelen van Jytte Faber

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.