Ongehuwd en kind op komst? Dit is er per 1 januari 2023 veranderd ten aanzien van het ouderlijk gezag

Nick en Amber zijn al bijna 10 jaar samen als zij de beslissing nemen om uit elkaar te gaan. Zij hebben één dochter, Lisa van 5 jaar. Samen gaan ze naar een mediator, maar tijdens het eerste gesprek loopt het flink uit de hand. Er zit niets anders op dan allebei een eigen advocaat in te schakelen. De advocaat van Amber vraagt de gegevens bij haar op rondom de erkenning en het gezag van Nick voor Lisa. En wat blijkt? Nick heeft Lisa wel erkend, maar er is nooit gezamenlijk gezag aangevraagd.

Moest dat dan, hoor ik je denken? Ja, dat had in het geval van Nick en Amber wel gemoeten. Helaas zie ik dit in de praktijk geregeld fout gaan. Het wordt gewoon vergeten, of men weet er niet eens van af. Vanaf 1 januari 2023 is er echter het een en ander veranderd op dit gebied. Ik leg het je graag uit.

Ik wil meer weten over familierecht

Regeling tot 1 januari 2023

Tot voor kort was het zo dat als ouders niet getrouwd waren of een geregistreerd partnerschap waren aangegaan, alleen de moeder automatisch het gezag over het kind verkreeg. Wilde de ouders samen het gezag uitoefenen, dan moest de andere ouder het kind eerst erkennen, waarna het gezamenlijk gezag vervolgens nog apart moest worden geregeld. Ouders konden samen een digitaal verzoek indienen bij de rechtbank.

Indien de moeder niet meewerkte aan het gezag voor de andere ouder, dan restte deze ouder geen andere mogelijkheid dan een procedure te starten. Nog los van het feit dat hierdoor de verhoudingen vaak verslechterde, is een procedure meestal ook kostbaar.

Let op: het bovenstaande geldt dus nog steeds voor ouders met kinderen die voor 1 januari 2023 geboren/erkend zijn, en waarvoor het gezamenlijk gezag (nog)niet geregeld is!

De overheid vond dat het tijd was voor een wijziging. De wet zou namelijk niet langer aansluiten bij de huidige samenleving, waarin meer dan de helft van de eerstgeboren kinderen ongetrouwde ouders heeft. Bovendien past de regeling niet bij álle vormen van ouderschap, zoals draagmoederschap of duomoeders.

Regeling vanaf 1 januari 2023

De nieuwe regeling geldt alleen voor het kind dat na 1 januari 2023 wordt erkend. Wordt het kind na 1 januari 2023 geboren, maar is hij/zij voor deze datum erkend? Dan gaat de nieuwe regeling dus niet op.

Erken je als ongehuwde of niet-geregistreerde partner een kind? Dan krijg je vanaf deze datum automatisch het gezamenlijk gezag met de moeder. Er zijn uitzonderingen. De erkenner oefent namelijk onder meer géén gezamenlijk gezag met de moeder uit als:

• Een ouder met gezag het gezag reeds samen met een ander dan een ouder uitoefent
  Dit geldt bijvoorbeeld als de moeder met haar vriend gezamenlijk gezag door een rechterlijke beslissing hebben gekregen en de vriend niet de ouder is van het kind. De erkenner krijgt dan geen gezamenlijk gezag met de moeder omdat er al in gezamenlijk gezag is voorzien.

• De erkenner eerder het gezag over het kind heeft uitgeoefend
  Dit geldt bijvoorbeeld als de rechter het gezamenlijk gezag heeft beëindigd van de moeder en de duomoeder die geen ouder is geworden.
  Als de duomoeder later het kind zou erkennen, is het niet wenselijk dat er automatisch gezamenlijk gezag ontstaat, terwijl de rechter dit eerder heeft beëindigd.
• De moeder en de erkenner samen bij de erkenning verklaren dat de moeder alleen het gezag uitoefent
  Door de verklaring kan het kind erkend worden zonder dat er gezamenlijk gezag ontstaat. Om bepaalde redenen kunnen de moeder, de erkenner of beiden geen gezamenlijk gezag, maar wel een erkenning wensen. De koppeling van gezamenlijk gezag aan de erkenning is dan geen belemmering voor het krijgen van een tweede ouder door het kind.

• De rechter vervangende toestemming heeft gegeven voor de erkenning
  Weigert de moeder toestemming voor erkenning? Dan kan vervangende toestemming van de rechter worden gevraagd. De erkenning heeft dan geen gezamenlijk gezag tot gevolg. Hiermee wordt voorkomen dat de rechter toestemming voor de erkenning weigert alleen vanwege het ontstaan van gezamenlijk gezag.

Stap in de goede richting

Volgens de wetgever zal met deze wetswijziging de kans op problemen tussen ouders bij het uiteengaan verminderen. Een ander positief punt is dat er op deze manier meer recht gedaan wordt aan het belang van het kind. De nieuwe wet sluit mijns inziens goed aan bij de huidige samenleving waarin steeds meer kinderen worden geboren buiten het huwelijk. Een positieve ontwikkeling dus!

Heb je vragen over dit blog? Wens je gezamenlijk gezag te verkrijgen, maar weigert de andere ouder daaraan mee te werken? Of wens je juist eenhoofdig gezag te verkrijgen? Neem dan contact op met een van onze familierecht advocaten en mediators. Wij staan voor je klaar en helpen je graag.

Ik ga contact opnemen